Saga Class í bankakerfi og íslensku þjóðfélagi

Fyrir um ári síðan var umræða um sérafgreiðslu ríka fólksins sem færi úr landi, það fengi sérmeðferð við vopnaleit og öryggiseftirlit. Ég skrifaði þá þetta blogg  Röð ríka fólksins - einkavædd löggæsla á flugvöllum

 Eins og allir vita þá hefur orðið miklu erfiðara fyrir okkur almenna borgara að ferðast milli landa vegna ofsaótta við hryðjuverkamenn. Sérstaklega á það við Bretland. Eins og allir vita líka þá er staðan þannig að stjórnvöld í sumum ríkjum fá sjálfdæmi í því sem þau telja hryðjuverkamenn og bresk stjórnvöld nýttu það þannig að beita hryðjuverkalögum á Íslendinga og setja þannig alla Íslendinga í hóp hryðjuverkamanna.

En hverjir eru raunverulegir hryðjuverkamenn í heiminum í dag og hver eru vopn þeirra? Varðandi Ísland þá er því auðsvarað. Hryðjuverkjamennirnir eru þeir sem tóku fjöregg íslensku þjóðarinnar og léku sér að því í einhverjum kasínókapítalistaleik, menn sem settu verðmiða á það sem ekki er falt og kokkuðu upp með peningagerðarvélum sínum bönkunum einhvers konar kerfi sem réttlætti sjálftöku þeirra á öllu því sem þeir töldu verðmætt á Íslandi.

Þessir menn voru svo sannarlega í sérinnritun við öryggiseftirlit og þeir fengu saga class meðferð í öllu íslensku samfélagi, þeir fengu sérafgreiðslu í bankakerfinu, sérafgreiðslu í stjórnmálakerfinu og sérafgreiðslu í fjölmiðlum.  Þegar stefndi í hrunið fengu þeir líka sérafgreiðslu hjá peningagerðarvélum sínum bönkunum og margt bendir til að þeir fái líka sérafgreiðslu í nýju bönkunum þó þeir hafi verið þjóðnýttir. Alla vega eru margir þeim handgengnir núna að ráðskast þar, menn sem fengu brauðmola eða réttara sagt mikla brauðhleifa af borðum eigenda bankanna í formi kaupréttarsamninga og lána sem ekki þurfti að borga. 

Svo er líka viðbúið að sama saga class sérafgreiðslan fari fram í rannsókninni á hruninu. Það eru gríðarleg tengsl á allra leikenda sem nú spila um Ísland og við almenningur eru ekki að sjá nein teikn á lofti á því að eitthvað batni.  Það eru engin teikn á lofti um að ríkisstjórn undir forustu Sjálfstæðisflokksins geti breytt kúrsinum og lagt niður saga class farrýmið.  Þvert á móti bendir allt til að þar á bæ horfist menn ekki í augu við að kerfið brast vegna þess að það var fúið og það verður ekki endurreist.

Um eignatengslin: 

Vísir - Eigendur fengu 275 milljarða

Eyjan » Fyrrverandi eigendur bankanna þriggja: Skulduðu bönkunum ...

 Í greininni í Eyjunni stendur:

"Tengd félög skulduðu Glitni tæplega 31 milljarð króna. Forstjórinn svo og lykilstjórnendur skulduðu bankanum níu milljarða króna um mitt árið, en það fé mun hafa verið til  hlutabréfakaupa.

Í Kaupþingi skulduðu eigendur og aðrir beintengdir aðilar bankanum 146 milljarða króna.
Aðal eigendur Kaupþings voru Exista, sem átti fjórðung, og Egla, skráð í Hollandi, sem átti tíund. Á bak við þessi félög eru Bakkavararbræður og Ólafur Ólafsson, kenndur við Samskip.

36,8 milljarðar króna af þessum lánum voru til stjórnarmanna í Kaupþingi, annarra stjórnenda og þeirra fjölskyldna.

Í Landsbankanum skulduðu eigendur og aðrir tengdir aðilar rúma  64,2 milljarða króna um mitt árið. Af því voru tæplega 50 milljarðar lánaðir til stjórnarmanna og fyrirtækja þeirra."

Gátu ekki tapað á samningunum

Karlar sem hata konur

Í sakamálasögunni Karlar sem hata konur eftir Stieg Larsson er sagan sögð gegnum augu  sporrekjandi rannsóknarblaðamanns og   tölvuhakkara  sem heita Blomkvist og Salander. Alveg eins og Salka Valka Halldórs Laxness er bók um saltfiskinn þá er bókin Karlar sem hata konur bók um fjórða valdið, bók um rannsóknarblaðamennsku  og rannsóknarnetmennsku Internetsins, bók um hvernig spor eru rakin og mynd og saga teiknuð upp og röðuð  smám saman úr táknum sem safnað er í gegnum tíma og rúm, úr því að  lesa í misgamlar myndir sem vísa á aðrar myndir og tákn, með því að ráða í slitrur af minningum. Hún er líka bók um hvernig rannsókn á glæpnum er líka leit að því hver er glæpamaðurinn og hver setur reglurnar og hverjum þær þjóna. Blomkvist er sakamaður, hann situr í fangelsi stóran hluta bókarinnar og Salander fremur tölvuglæpi og er á flótta undan kerfinu, sama kerfi og hún er að rannsaka.

Af hverju dettur mér í hug þessi sakamálasaga í sambandi við mótmælin á Austurvelli?

Ég veit það ekki, kannski út af því að sagan karlar sem hata konur er um baráttu við sams konar samfélag og við erum að mótmæla og reyna að afhjúpa á Austurvelli á hverjum laugardegi. Þetta er saga um morkið ættarveldi og viðskiptaveldi og hvernig það er afhjúpað og hvernig ofboðsleg kvennakúgun og kynferðisofbeldi er partur af því feðgaveldi. Kannski af því að sagan er samfélagssaga sem fjallar um það sem hefur verið að gerast fyrir framan augun á okkur í mörgum vestrænum samfélögum, samfélögum sem eru á yfirborðinu norræn velferðarsamfélög sem hlúa að þegnum sínum en á sama tíma hafa stjórnvöld horft framhjá  mannréttindabrotum og ofbeldi og svæsnasta birtingarmyndin hefur verið kynbundið ofbeldi og ofbeldi þar sem landlaust og réttindalaust fólk sem sumt er í felum er notað sem einnota og réttlausir vinnuþrælar.

Sakamálasagan er bókmenntaform núsins og sumir sakamálahöfundar eins og Stieg Larsson og Lisa Marklund nota það form til þjóðfélagsrýnis,  til að segja sögu af sjúku samfélagi. En hvað er  sönn saga? Og hver trúir þeim sem segir söguna? Núna er einmitt að koma út bók um meint skrök Lisu Marklunds. Hvernig er hægt að skrökva í bókum sem eru skáldsögur? Eru skáldsögur ekki alltaf skrök?

Sagan í sakamálasögunni Karlar sem hata konur byrjar á atburði í samfélagi  þar sem brúin yfir í umheiminn lokast  snögglega og samfélagið verður um tíma eins og eyja og á þessum tíma hverfur stúlka og rannsóknin miðar að því að finna hana. Þetta minnir mig líka á Ísland haustið 2008. Við bankahrunið varð Ísland að eyju og fjarlægðin við umheiminn varð meiri.

Ég veit vel að Ísland hefur alltaf verið eyja, það stendur í landafræðibókum en ég einhvern veginn var hætt að hugsa um eyjuna, ef til vill leit ég aldrei á Ísland sem eyju - bara stað þar sem samgöngur við umheiminn færu fram með flugi.  Samt fór ég í fyrsta skipti frá Íslandi þegar ég var 25 ára. 

En ég er ekki ein um að finnast Ísland eftir hrunið verða einangruð eyja. Eyja sem ekki varð til fyrr en við hrunið öll orðræða um kreppuna og fjármálahrunið notað svoleiðis orð, orð sem ekki voru áður notuð um staðsetningu Íslands. Ég veit líka að landakort eru hugarkort og það er sameiginlegt landakort heimsins sem teiknar upp línur og landamæri, býr til þjóðir og flytur fjöll inn í ríki.

Í sögunni Karlar sem hata konur þá hefst rannsóknin á því að skoða gamlar götumyndir frá atburð og fjöldasamkomu sem gerðist fyrir mörgum áratugum. Rannsóknarblaðamaðurinn fer yfir myndirnar og reynir að ráða í hvað gerðist, hann reynir að finna stúlkuna sem hvarf.  Lykillinn að lausninni liggur líka í myndunum, hvernig myndirnar vísa hver á aðra og hvernig svipbrigði einnar persónu á einni mynd á fjöldasamkomu segir sögu af því sem hún sá eða skynjaði og hvernig ein mynd kallar á aðra mynd.

Það er líka þessi galdur myndanna sem tengir samkomurnar á Austurvelli við bókina Karlar sem hata konur, ég tek myndir af því sem þar fer fram. Skráset eitthvað sem ég veit ekki alveg hvað ég er að skrásetja og í hvaða tilgangi. Ef til vill mun einhver eftir marga áratugi nota mínar myndir af mótmælunum 27. desember sem kveikju til að ráða í hvað gerðist og er að gerast og sjá sögu sem mér er núna hulin.
Eða til að búa til nýja sögu.

„Friðsamleg og málefnaleg“

Grýla í gamla hellinum er ónýtt víradrasl

 

Mynd  á Flickr eftir Ásmund Shattered Dreams

Árið 1962 er gríðarleg uppsveifla í síldveiðum, síldin veður inn á firðina og skipin fylla sig jafnvel tvisvar til þrisvar á sólarhring. Aldrei áður hefur svona mikið borist á land, þrær síldarverksmiðjanna fyllast og síldarskipin þurfa að bíða sólarhringum saman eftir að fá að landa.

Árið 1962 syngur  Ómar Ragnarsson Grýlukvæði sitt um  Grýlu sem býr stórbúskap í helli, hefur mikið umleikis og notar sleggju, járnkarl og steypuhrærivél við matargerð og étur með skóflu. Hár hennar er eins og ryðgað víradrasl. Þessi Grýla sveltur ekki, hún hefur tekið tæknina í sína þjónustu, hún eldar og umbreytir einu efni í annað og framleiðir vörur ofan í hyski sitt. Endurspeglar þessi Grýla óttablandna lotningu á framkvæmdum, stóriðju, virkjun fallvatna og beislun manna á náttúrunni? Má þekkja óvættinn á ryðguðu víradrasli?

Árið 1962 var Ómar Ragnarsson ungur maður, hann var vinsæll skemmtikraftur og fór með gamanmál. Það var fátt sem benti til að mörgum áratugum seinna yrði Ómar einn af forustumönnum í náttúruvernd á Íslandi og stofnandi hreyfingar um náttúruvernd.  En gamanmál eru líka oft alvörumál og það má alveg lesa Grýlukvæðin frá 1962 öðru vísi núna næstum hálfri öld seinna.

það sem glampaði og geislaði fyrir mörgum áratugum getur núna birst okkur sem ryðgað víradrasl.

 Mynd á flickr eftir Ásmund, sjá hérna International Tractor

Mynd á flickr eftir Ásmund, sjá hérna: Burning Metal 

Brot úr Grýlukvæði Ómars 

Hún hrærir deig, og stórri sleggju
slær hún buffið með.
Með járnkarli hún bryður bein
og brýtur þau í mél
og hrærir skyr í stórri og sterkri
steypuhrærivél.

Með matarskóflu mokar alltaf
matnum upp í sig.
Og ef hún greiðir á sér hárið,
er það mesta basl,
því það er reitt og rifið
eins og ryðgað víradrasl

 

Hér er kafli úr riti sem ég tók saman um Grýlu  og bar saman Grýlukvæði: 

Grýla og jólasveinar - 6. kafli Grýlukvæði á 20. öld

 hér eru textarnir við Grýlukvæði þriggja mannsaldra:

• Grýlukvæði Jóhannesar úr Kötlum frá 1932
• Grýlukvæði Ómars Ragnarssonar
• Grýla og Leppalúði eftir Þórarin Eldjárn frá 199

Hér eru önnur Grýlublogg frá mér:

Grýla á Bolafjalli

Grýla Ómars Ragnarssonar

 

 

Grýla er persónugering á óttanun eins og hann er hverju sinni. Það er skrýtið að ennþá hafa ekki verið kveðin nein ný Grýlukvæði sem endurspeglar óttann sem núna býr í íslensku samfélagi. Hvar er Grýla bankahrunsins, jöklabréfa og Icesave reikninga? Hvar er Grýla sem fangar okkur í skuldaánauð, rænir okkur vinnunni, hrekur okkur úr íbúðum okkar, tekur af okkur bílana og gerir okkur að hryðjuverkamönnum og ræningjum í augum heimsins?  

Vildi ekki vera jólasveinn

Menntun á tímum kreppunnar

Það er gleðilegt að ekki skuli vera settar aðgangstakmarkanir á háskólanám á sama tíma og það er eini valkostur margra annað hvort að fara á atvinnuleysisbætur eða félagslegt framfæri eða fara í háskólanám.

Það er hins vegar spurning hvort það sé rétt að halda áfram að lána til skólagjalda á sama hátt og til venjulegs náms í ríkisháskólum. Hvaða vit er í því á Íslandi í því ástandi sem við erum í núna að hafa ríkisrekna háskóla og svo einhvers konar hf-háskóla sem eru að nafninu til einkaskólar en hafa eingöngu tekjur sínar af ríkisfé. 

HÍ: Allir teknir inn í grunnnám

Jóla hvað?

Gaman ef þessi spá Árna fjármálaráðherra gengi eftir um að 2009 yrði erfiðasta árið. Það er hins vegar engin ástæða til að trúa á spásagnir Árna eða hyggjuvit. Reikniskunnátta hans virðist líka  lítil því að ekki get ég séð að bráðum komi betri tíð með blóm í haga þegar yfir íslensku þjóðinni vofir frostbitið sverð og hrímug sleggja Icesave reikninganna og jöklabréfin mara í kafi eins og borgarísjakar.

Íslenska þjóðin er kramin milli Icesave reikninga og jöklabréfa, byggingariðnaður hruninn, bankakerfið hrunið, álverð og orkuverð hrapar og svo er fiskurinn hættur að seljast. Það er þó bót í máli að Suðurlandsskjálftinn kom á undan fjármálahruninu.  

Í svona framtíð verður 2009 góðæri miðað við það sem á eftir kemur. Hvers vegna sér Árni það ekki? Hugsanlega vegna þess að hann gerir ráð fyrir að Icesave fari á besta hugsanlega veg, eignir Landsbankans hafi ekki rýrnað mikið og heimskreppa umheimsins sé  bara smámótvindur og markaðsleiðrétting. Hugsanlega telur hann að þetta sé spurning um að "endurfjármagna sig" taka sífellt hærri og hærri lán til að borga upp fyrri lán.

Það er von að Árni haldi að fjármál virki þannig, svona fóru fjárglæframennirnir að, svona fóru íslensku bankarnir að og það sem verra er svona fer bandaríska ríkisstjórnin ennþá að. Það er bóla sem ekki hefur ennþá sprungið, kannski trúir fólk því að ef kerfið er nógu stórt þá geti það ekki fallið. En Sovétríkin féllu.

Svona til að draga athyglina frá öllu þessu kreppustandi og halda geðheilsunni þá er ég núna farin að skreyta og kveikja á ljósum.  Ég skreyti líka hérna inn í Netheimum og það er eiginlega miklu einfaldara, það er alls konar skreytiefni til á ýmsum jólavefsetnum, hér er slóð sem vísar á ókeypis þannig efni  19 Must-Have Collection Of Free Christmas Resources (Exclusive Designers Kit) - Opensource, Free and Useful Online Resources for Designers and Developers

Það er fínt að skreyta fyrir jólin með stafrænu föndri sem ekki eyðir neinu af okkar dýrmæta gjaldeyri.  

Ég ætla að halda mig mest við stafrænar skreytingar núna á meðan skreytiefni annað er oft dýrt og innflutt. Hins vegar bíð ég spennt eftir að tækninni fleygi fram varðandi ljósdíóður, ég held að að þar séu möguleikarnir fyrir skammdegismyrkursland eins og Ísland. Hugsa sér þegar við getum farið að merkja göngustíga með díóðuljósum sem jafnvel hlaða sig sjálf bara með sólarljósinu.  Þegar sá tími kemur þá verður sennilega að setja lög um ljósmengun, lög sem vernda fólk fyrir að vera baðað of mikilli rafmagnsbirtu. 

 

 

 

2009: Dýpsta ár kreppunnar

Flautaþyrill - nafn á íslenska fjármálajólasveininum

Núna í dag eru vetrarsólstöður og upp úr þessu fer daginn að lengja. Það eru samt eftir erfiðustu mánuðir vetrarins, mánuðir þar sem frosthörkur eru mestar og veðrin verst. Þannig er það líka með efnahagslífið. Við vitum að framundan eru meiri hörkur en núna en það versta er að það er algjör óvissa hvernig ástandið verður og hvenær botni kreppunnar verður náð. Í náttúrunni vitum við að sólin mun hækka á lofti og við getum treyst því að vorið komi í maí og bræði klakann úr jörðu. En hvenær verður klakinn bræddur úr efnahagslífi heimsins?

Efnahagskerfi heimsins er lamað og stjórnvöld keppast við að bregðast við því. En gallinn er bara sá að stjórnvöld geta það ekki og margt af því sem þau gera er til þess fallið að frysta kerfið ennþá meira. Það gera líka einstaklingarnir. Allir reyna að hreyfa sig sem minnst í heimi viðskipta, fólk kaupir ekki vörur og sérstaklega ekki dýra hluti eins og fasteignir og bíla. Eyðslan sem mælist í vöruskiptahalla okkar snarminnkar og þetta eru stjórnmálamenn ánægðir með. Gallinn er bara sá að það er ekki bara að við kaupum ekki vörur, þeir sem við seldum vörur kaupa heldur ekki vörur.

Fjármálakerfi heimsins er götótt og gagnslitið og passar engan veginn fyrir það kerfi framleiðslu og lífshátta sem við erum að fara inn í - en það er  samt eins og er besta kerfið sem völ var á  til að hagnýta þekkingu - fjármálamarkaðir breyta þekkingu í verðmæti og fjármagn flyst til þangað sem mestur arður var. Þetta kerfi er bara orðið feyskið og lúið og þó það passaði vel fyrir iðnaðarsamfélag þar sem vörur flytjast frá framleiðanda til neytanda þá passar það ekki fyrir öðruvísi samfélag, samfélag öðruvísi og samantvinnaðri hnattrænna framleiðsluhátta.

Peningar hafa allt annað vægi í svoleiðis kerfi en í verksmiðjusamfélagi gærdagsins og í úttútnuðu bankakerfi heimsins sem bara bjó til peninga án þess að þeir væru nein ávísun á verðmæti þá sjóða í sífellu upp bólur og það freyðir um allt og þetta kerfi viðhelst á meðan einhver trúir á það. En bólurnar springa af sjálfu sér  og froðan skreppur saman niður í ekki neitt.

Kannski er betri myndlíking að tala um þeytta undarrennu heldur en froðu. Undanrenna var stundum þeytt til hún sýndist meiri. Það þótti harðindamatur og vont í maga. Verkfærið sem notað var til að þeyta undanrennu var kallað flautaþyrill. Það orð fékk svo aðra merkingu, er notað um þann sem baslast áfram og kúðrar. Það mætti gjarnan taka það orð upp sem sérstakt orð yfir þá sem hafa stýrt fjármálum íslensku þjóðarinnar undanfarin ár. Um flautir og flautaþyrla má lesa í  ELDAMENNSKA Í ÍSLENSKU TORFBÆJUNUM en orðið hefur tvöfalda merkingu 

1: Áhald til að fleyta þautir
2: Óstöðuglyndur maður og fljótfær maður, sá sem er með hringlandahátt

Reyndar var orðið Flautaþyrill líka nafn á jólasveini skv. jólasveinatali Árna Björnssonar.

Ástandið fyrir kreppuna einkenndist af froðu og bólum en því er  öfugt farið eftir hrunið. Núna er besta myndlíkingin fyrir ástandið frost. Þess vegna er Ísland og íslenskir jöklar svo góð myndlíking fyrir heimskreppuna sem reyndar líka frysti fyrst allt hér á klakanum. Það er margt líkt með þeirri heimskreppu sem nú er skollin á og heimskreppunni  1929. Það var þá  líka  verðhjöðnun. Það er miklu verra ástand en verðbólga.

Hvetur til útgjalda til þess að örva hagkerfi heimsins

Ciudad Juarez borg í álögum

Ciudad Juarez er landamæraborg við ána Rio Grande. Hún er í Mexíkó en hinum megin við ána er El Paso í Texas í Bandaríkjunum.  Frá fátækrahverfum Ciudad Juarez má sjá yfir hæðirnar í El Paso en þar lýsir upp hlíðarnar risastór stjarna. Ég hef komið til borgarinnar og ég lýsi hughrifum mínum  í blogginu Hvíta gullið í Mexíkó

Ciudad Juarez er leikvangur raðmorðingja og glæpamanna. Þar eru fleiri konur myrtar en á stríðhráðum svæðum. Samt er ekki opinbert stríð þar og tölurnar um morðin eru ekki á hreinu. Grunur er um að kvennamorðin í borginn séu einhvers konar innvígluathafnir glæpagengja. En Cudad Juarez er borg í álögum og ástandð er sérlega slæmt núna því efnahagur USA er í frjálsu falli og margir ólöglegir innflytjendur hafa snúð aftur til Mexíkó þar sem þeir hafa ekki að neinu að hverfa.

Við lifum í þeirri blekkingu að ofbeldi og hætta á að deyja í átökum sé mest á svæðum þar sem við vitum að stórveldin heyja stríð. En það voru framin 58 morð í Mexíkó daginn áður en Obama var kjörinn forseti og eitt morðið var maður í Cuidad Juares sem var höfuðlaus skilinn eftir á umferðareyju og enginn þorði að fjarlægja líkið fyrr en myrkrið skall á. Sjá þessa frásögn: 

On Nov. 3, the day before Americans elected Barack Obama president, drug cartel henchmen murdered 58 people in Mexico. It was the highest number killed in one day since President Felipe Calderon took office in December 2006. By comparison, on average 26 people — Americans and Iraqis combined — died daily in Iraq in 2008. Mexico’s casualty list on Nov. 3 included a man beheaded in Ciudad Juarez whose bloody corpse was suspended along an overpass for hours. No one had the courage to remove the body until dark.  David Danelo: Mexico’s bloody drug war

Ástandið í Ciudad Juarez er svartur blettur á samvisku heimsins og ástandið er partur af þeirri spennu sem hefur byggst upp í heiminum og hugsanlega eru það staðir eins og Ciudad Juarez sem finna fyrst fyrir því ástandi sem nú er að magnast upp í heimskreppunni.

Núna er er Ciudad Juarez í fréttum vegna hótana um barnsrán. Talið er að glæpamenn séu að reyna að þvínga kennara til að borga jólabónusa sem kennarar fá í fyrirfram lausnargjald eða mútur til að koma í veg fyrir að reynt sé að ræna börnum. Ef það er rétt þá er ástandið orðið virkilega slæmt þarna, nánast styrjaldarástand. Sennilega hefur dópmarkaðurinn og ólöglegi lyfjamarkaðurinn hrunið eins og allt annað í hinu vestræna hagkerfi.

Ég skrifaði eftirfarandi fyrir mörgum árum um borgina og það er jafnsatt í dag:

Ég vona að þessi grein í Morgunblaðinu sé merki um að augu heimsins muni einhvern tíma opnast fyrir ástandinu í gullgrafarabæjum nútímans eins og Ciudad Juarez. Ég vona að fólk átti sig á að mannfallið og aftökurnar eru ekki mestar í skotbardögum þar sem bófagengi og góðu kúrekarnir plaffa hvern annan niður. Í þessari landamæraborg eru konur kyrktar og limlestar í svo stórum stíl að borgin hefur verið nefnd Ciudad Juarez: The Serial Killer´s Playground eða leikvangur raðmorðingja. Það er gífurlega víðfeðm leit að morðingjanum og löggæslumenn í borginni eru ásakaðir um spillingu og vanhæfni. En kannski er morðinginn ekki einn maður heldur margir og kannski eru morðin afleiðing af ástandi og spennu og viðhorfum á þessum stað. 

Hóta barnsránum

Vinnukonur kerfisins og blaðafulltrúi Geirs Haarde

 Íslensk samfélag hefur farið á hliðina og íslensk efnahagslíf molnað niður í einhvers konar duft. Það er hrikalegt ástand og sömu stjórnvöld og sáu ekki fyrir þennan vanda eða leyndu okkur stöðunni og reyndu ekkert til að koma í veg fyrir að allt sigldi í strand eru núna alveg ófær um að koma okkur á flot aftur. Þau eru meira ófær um að verja þjóðarskútuna fyrir ræningjum sem þyrpast á strandstað.  

Hvernig gat þetta gerst? Hvar voru allir þeir Íslendingar sem höfðu púlsinn á efnahagslífinu, höfðu atvinnu sína af fjármálaeftirliti eða af því að stýra almenningshlutafélögum eða sitja í stjórn þeirra. Þessir menn verða nú að sitja fyrir svörum og segja okkur hvers vegna þeir tóku  þátt í að hilma yfir hlutum sem voru ósiðlegir og hættulegt glæfraspil.

Það voru næstum eingöngu karlmenn sem voru leikendur á þessu sviði. Valdaleysi og áhrifaleysi íslenskra  kvenna í að ráða yfir efnahagsmálum á Íslandi undanfarin ár hefur verið nánast algjört.  Það hafa fáar konur fengið að komast að þeim kvörnum sem möluðu útrásarvíkingunum og fjárglæframönnunum  það gull sem þeir hafa nú komið í lóg eða falið erlendis.Það voru þó einstaka konur sem voru í stjórn stóru almenningshlutafélaganna. Þeirra á meðal voru Guðfinna S. Bjarnadóttir sem nú er alþingismaður sem sat í stjórn Baugs árin 1998 - 2003 og í stjórn FL group , Inga Jóna Þórðardóttir eiginkona forsætisráðherra sem sat í stjórn FL Group og Ragnhildur Geirsdóttir sem var um tíma forstjóri Fl Group.

Ragnhildur hætti og fékk 130 milljónir í starfslokasamning. Hún  hætti vegna þess að hún var ósátt við vinnubrögð við kaup á Sterling en ég varð ekki var við að hún  ljóstraði  upp um hvaða vinnubrögð voru í félaginu, mér virðist þegar ég les núna fréttir um hvað raunverulega gerðist að um hafi verið að ræða ósiðlega og óheiðarlega svikamyllu og sviksamleg viðskipti í almenningshlutafélagi. 

Fyrir aðeins örfáum vikum síðan gekk forstjóri FL Group, Ragnhildur Geirsdóttir, á dyr með aðeins dags fyrirvara, þar sem hún vildi ekki taka þátt í þessum fjármunahreyfingum Hannesar án heimildar stjórnar félagsins. Hún vildi einnig ekki taka þátt í kaupunum á Sterling þar sem hún taldi kaupverðið uppá 1.5 milljarð DKK algerlega óraunhæft." (Travel People Newsletter nov 2005) 

 Guðfinna Helgadóttir er trú Sjálfstæðisflokknum en það er erfitt að leysa eftirfarandi orð hennar núna og trúa á að hún sé forsjál og skynsöm í fjármálum og að hún vinni fyrir þjóðarhag Íslandinga. Guðfinna sagði fyrir síðustu kosningar:

"Traust efnahagsstjórn er stærsta velferðarmálið. Forystumenn Sjálfstæðisflokksins skilja vel samspil efnahagslífs, verðmætasköpunar og velferðar.Flokknum er best treystandi til þess að leggja grunn að velferð fjölskyldunnar og samfélagsins í heild og boðar ábyrga velferðarstefnu á traustum grunni.Flestir Íslendingar vilja trausta stjórn á komandi árum undir forystu Geirs H. Haarde. Um 65% landsmanna vilja sjá Sjálfstæðisflokkinn áfram í stjórn og 54% landsmanna vilja að Geir H. Haarde verði áfram forsætisráðherra.Sjálfstæðisstefnan stuðlar að kraftmiklu og umburðalyndu samfélagi. Við sjálfstæðismenn viljum halda áfram í umboði þjóðarinnar að gera afburðasamfélag enn betra."(X-D)

 

Af hverju segir Guðfinna þetta? Hún sem er vel menntuð og hún sem  var rektor í viðskiptaháskóla og sem sat í stjórn Baugs og Fl Group. Ef einhver hefði átt að aðvara okkur þá er  það Guðfinna. Hún hlýtur að hafa séð öll hættumerkin, hún hlýtur að hafa áttað sig á hvað peningabólukerfi fjárglæframannanna var mikið glötunarleið. En nú er Guðfinna á Alþingi og árið sem hún fór inn á þing var hún tekjuhæsti þingmaðurinn, hún landaði háum starfslokasamningi frá viðskiptaháskólanum sem stóð í að mennta fólkið til að vinna í fjármálafyrirtækjunum.  Hún hafði það ár helmingi hærri laun en forseti Íslands sjá þessa grein: Vísir - Guðfinna fékk tugmilljónir við starfslok hjá HR

Inga Jóna Þórðardóttir er líka vel menntuð. Hún er viðskiptafræðingur, hún hefur verið þátttakendi í stjórnmálastarfi á Íslandi í áratugi og hún sat í Fl Group.  Ég hef aldrei efast um heiðarleika Ingu Jóna og ber fyllsta traust til hennar en hún hefði átt að aðvara okkur og hafa hærra um hvað henni fannst að. Ef hún og aðrir hugsandi og heiðarlegir menn á Íslandi hefðu gert það og gætt betur hagsmuna almennings og minna þess að hilma yfir með flokksbræðrum sínum og þeim sem höfðu óhefta markaðshyggju að leiðarljósi þá hefðum við ekki lent í þeirri stöðu sem við erum í núna. 

Inga Jóna sagði sig úr stjórn Fl Group. Hún gagnrýndi stjórnina þar en hún gerði það ekki með neinum látum. Af hverju gerði hún ekki meira til að bæta almenningshlutafélög á Íslandi?Það var svo alvarlegt ástand að það hefði átt að kalla á meiri viðbrögð þeirra sem þekktu til en bara að segja sig úr stjórn og flytja eina ræðu á stjórnarfundi. Inga Jóna sagði á fundi:

"Inga Jóna Þórðardóttir bað um orðið eftir að Hannes hafði lokið ræðu sinni og gerði grein fyrir brotthvarfi sínu, sem tilkynnt var á stjórnarfundi 30. júní síðastliðinn. Hún sagði að á síðustu vikum hefði henni orðið það ljóst að starfshættir innan stjórnar félagsins hefðu ekki verið með þeim hætti sem hún teldi að samþykktir félagsins og starfsreglur segðu til um. Hún benti á að í ársskýrslu Flugleiða fyrir árið 2004 kæmi fram að stjórnin legði sérstaka áherslu á að viðhalda góðum stjórnunarháttum og tilgreindar væru sérstaklega leiðbeiningar um stjórnarhætti fyrirtækja sem Verslunarráð Íslands, Kauphöll Íslands og Samtök atvinnulífsins komu að.

"Í veigamiklum atriðum er verulegur misbrestur á að farið sé eftir þeim reglum, sem í gildi eru," sagði Inga Jóna sem telur nauðsynlegt að gerðar verði ákveðnar ráðstafanir til að tryggja að stjórnunarhættir verði í fullu samræmi við þann ramma sem samþykktir félagsins og starfsreglur kveða á um.

"Þegar stjórnarformaður er jafnframt í fullu starfi sem slíkur, eins og er í FL Group, er enn brýnna að þessir hlutir séu í lagi og enginn velkist í vafa um verkaskiptingu forstjóra og starfandi stjórnarformanns. Að mínu viti verður það ekki gert nema með sérstakri samþykkt stjórnar sem hluta af starfsreglum," sagði Inga Jóna.

Hún benti á að í samþykktum félagsins og í starfsreglum stjórnar væri kveðið skýrt á um hlutverk og ábyrgð stjórnar gagnvart eftirliti með reikningshaldi og meðferð fjármuna félagsins. Samkvæmt þeim skyldi félagsstjórn taka ákvarðanir í öllum málum, sem telja verði óvenjuleg eða mikilsháttar. Þá sagði hún jafnframt að það væri alveg ljóst í hennar huga að allar stærri fjárfestingar og skuldbindingar gagnvart félaginu skyldu ræddar og undirbúnar og samþykktar í stjórn félagsins." (Baugsmenn og FL Group) 

Það er furðulegt að þessar þrjár konur sem allar voru í aðstöðu til að aðvara okkur og unnu í eða fyrir almenningshlutafélög hafi ekki gert það. Þær voru vinnukonur þess kerfis sem núna er að hruni kominn og kóuðu með í þeirri ógnaröld sem ríkti í gróðærinu, ógnaröld ribbalda sem við erum fyrst að komast að núna.

Það er líka átakanlegt núna að fylgjast með sjálfskoðun fjölmiðla sem er nánast sjálfbær, þeir tala bara um hver aðra, gera að stórfrétt einhverja hleraða upptöku af Reyni Traustasyni að segja í einhverjum grobb-mannalátastíl einhverjum strákling að það væri ekki svo fréttnæmt að Sigurjón fyrrum bankamaður fengi ennþá að leggja í gamla bílastæðið sitt og vinna að ráðgjöf um málefni sem hann þekkir út og inn. Ég vil benda þeim sem vinna í þessum innhverfa fjölmiðlaheimi að beina kastljósinu að því að skoða hversu einkennilegt er að sami maður og einu sinni stýrði Kastljósinu hoppi svo þaðan yfir í FL Group og sé þar blaðafulltrúi og valhoppi svo í því parísarhoppi á Íslandi sem krosseignatengslin og krossvaldaþræðirnir hafa búið til og sé núna sérstakur blaðafulltrúi Geirs Haarde. Hvar voru fjölmiðlar fyrir ári síðan þegar   þessi grein birtist í mbl.is? Hver var þekking þeirra og djúphygli varðandi íslensk efnahagsmál? Þessi þekking sem var svo mikil að það var valhoppað á milli Kastljóssins og almenningshlutafélaganna og  Kristján hafði  farið úr Kastljósþætti sjónvarpsins í að verða blaðafulltrúi FL Group. Gullaldaríslenskan hjá Flugleiðum grúpp

Kristján er persónugervingur þeirrar fjölmiðlun sem stunduð var í Rúv í  gróðærinu. Núna segir hann að óljóst hverjar skuldbindingar Íslendinga séu Ég held að honum og öðrum fjölmiðlamönnum þessa tímabils sem gáfust auðmönnum á vald hafi aldrei verið ljóst hverjar skuldbindingar og ábyrgð þeirra var gagnvart almenningi á Ísland.

Er von að maður treysti ekki stjórnsýslunni á Íslandi í dag? Er von að maður treysti ekki manninum og flokkinum sem hefur öllu á botninn hvolft? Það er rétt að þegar öllu er á botninn hvolft og við vitum ekki hver lífsafkoma okkar er næstu áratugina þá skipta efnahagsmálin  miklu máli. En þau eru ekki í góðum höndum hjá þeim sem hafa blekkt okkur og svikið og þeim sem hafa verið vinnukonur kerfisins og þagað yfir því sem þær áttu að hafa hátt um.

Ég hef í þessu bloggi notað orðatiltækið vinnukonur kerfisins yfir þrjár konur sem mér finnst að hafi brugðist. Raunar er orðfærið upprunalega komið frá Margéti Pálu sem notaði þetta um valdalausar konur sem væru í þjónustu ríkisins. Margir Sjálfstæðismenn tóku upp þessi orð Margrétar Pálu sem skammaryrði um okkur sem vinnum hjá ríkinu og sem fyrirheiti og lausnaryrði um betra samfélag  fyrir okkur að hætta ríkisrekstri og  fara að stofna eigin fyrirtæki. 

Guðfinna þingmaður segir á bloggi sínu fyrir kosningar:

"Því kemur ekki á óvart að um 60% kvenna á íslenskum vinnumarkaði vinna hjá ríki og sveitarfélögum.  Þessa staðreynd benti Margrét Pála Ólafsdóttir á í erindi sem hún flutti í mars sl. en hún er formaður Samtaka sjálfstæðra skóla eins og margir vita.  Margrét Pála kallaði konur í opinberum rekstri vinnukonur kerfisins.    

Á undanförnum árum hafa ríki og sveitarfélög dregið mjög úr eigin atvinnustarfsemi.  Hér er ekki lengur rekin bæjarútgerð, ekki ríkisreknir bankar eða símafyrirtæki.  Íslenskir karlmenn starfa flestir í einkageiranum, einungis um 20% þeirra starfa hjá hinu opinbera. Undanfarin ár hafa þeir í auknum mæli stofnað eigin fyrirtæki. "(Virkjum kraft og frumkvæði kvenna)

Þessi orð Guðfinnu eru nú ósönn í dag því akkúrat núna eru bankar ríkisreknir því núverandi stjórnvöld sem hafa sigld öllu í stand fylgja því leiðarhnoði  markaðshyggju að einkavæða hagnaðinn en þjóðnýta tapið.

En hversu miklu frelsi skilaði óheftur markaðsbúskapur okkur? Ekki miklu núna  þegar komið er að skuldadögunum. Ef til vill var frelsið bara blekking, sams konar blekking og sýndarhagnaðurinn sem búinn var til með því að feykja pappírspeningum fram og til baka og þyrla upp og kalla það verðmæti. þetta var alltaf frelsi hinna fáu. Gróðærið var ekki frelsistímabil kvenna á Íslandi. Gróðærið var tímabil þar sem sú hugsun náði yfirhöndinni að allt mætti réttlæta með peningum og allt væri falt.

Það er vissulega ekki gott að búa til  þjóðfélag sem fjötrar suma þjóðfélagsþegna svo mikið niður að þeir geti sig hvergi hrært. En frelsið er ekki fólgið í því að innprenta fólki að umönnunarstörf og samfélagsþjónusta sem og öll framleiðslustörf og þjónusta eigi að vera drifið áfram af gróðahvöt og einstaklingshyggju og samkeppnissjónarmiðum og markaðshyggju.

Við höfum séð hroðalegar afleiðingar af þannig samfélagi, samfélagi þar sem völdin voru gefin eftir til þeirra sem stýrðu fyrirtækjunum og fjármagninu gegnum banka sem bjuggu til peninga með fjármálagjörningum og þeir sem vissu hvað var að gerast og hefðu átt að aðvara okkur og hefðu átt að grípa í taumanna gerðu það ekki, gerðu það ekki vegna þess að þeir trúðu á þetta kerfi.

Þeir trúa því ennþá að aðalmálið sé að byggja aftur upp sams konar kerfi. Þannig er því miður ekki málið og  tilraunir til að gera það munu mislukkast hrapalega. Það þjónar ekki hagsmunum almennings á Íslandi að halda áfram að vera vinnukonur kerfisins. Það þarf  að umbylta kerfinu. Það þarf  skilning á því  að það er miklu hagkvæmara fyrir alla að vinna saman og heildin græðir á því að allir leggi saman krafta sína og búið sé til samtryggingarkerfi og samvinnukerfi en ekki kerfi einstaklingshyggju þar sem einstaklingarnir rífa hvern annan á hol. Lykilorðið á ekki að vera samkeppni heldur   samhjálp og samvinna. Það þarf líka að skilning á að kerfi sem telur peninga  eina mælikvarða á verðmæti og kerfi þar sem uppbygging samfélags sem snýst alfarið í kringum svoleiðis mæld verðmæti er kerfi sem er að molna niður.

Við skulum hætta að vera vinnukonur slíks kerfis.

 

 

 

 

 

 

Mótmæli halda áfram

Hleranir, afspuni, siðareglur og sjálfsblekkingar fjölmiðlafólks

Fjölmiðlar verða að spara eins og aðrar stofnanir í samfélaginu. Auðveldasta leiðin til þess er að hafa blaðamenn taki bara viðtöl hver við annan og umræðuefnið sé bara hvernig blaðamenn tali hver við annan og hvort þeir megi tala svona hver við annan. Þetta er svosem ekki ný fjölmiðlalína á Íslandi, þetta hefur alltaf verið svona. Fréttamenn að tala um fréttamenn um hvað fréttamenn eru að tala um.  Svona er hægt að halda uppi nokkrum Kastljósþáttum og svo það séu ekki talandi hausar á skjánum allan tímann þá má krydda umfjöllun með rannsóknarblaðamennsku eins og þessarri í vídeóinu hér fyrir neðan þar sem fjölmiðlamenn fylgjast með og éta upp og endursegja hvað bloggarar landsins hafa um málið að segja. Hér er stutt myndband af rannsóknarblaðamennskuhápunkti hjá Kastljósinu þar sem fylgst er með talningu Stefáns Pálssonar á hve oft leiðari DV hefur breyst yfir daginn.

Ég skil nú reyndar vel svona fjölmiðlavöktun. Ég er sjálf mjög veik fyrir svona talningum. Ég leyfði mér einu sinni að telja myndir af konum og körlum í fjölmiðlum.  Þannig talningum hefur Kastljósið og aðrir fjölmiðlar minni áhuga á. 

Afspuni

Bloggið og netumræðan ryður smám saman prentmiðlum út, dagblöð berjast fyrir lífi sínu  um allan heim og íslensk dagblöð eru í mikilli kreppu.  Því hefur verið spáð að síðasta dagblaðið í heiminum komi úr prentsmiðju árið 2040.  Það er fyndið að ennþá sýna atvinnufjölmiðlamenn hinni einstaklingslegu leikmannatjáningu bloggsins fyrirlitningu þó þaðan komi uppspretta frétta sem enda í prentmiðlum. Jónas (jonas.is) og Egill (eyjan.is/silfuregils/) skömmuðust í eina tíð báðir út í bloggara en hafa núna umhverfst  í óða kreppubloggara  og  Egill heldur að hann hafi fundið upp bloggið. Fréttamennska landsins á nú mestmegnis upptök sín í kommentakerfi Egils og kallar Egill þetta afspuna. Hér er Egill að tjá sig um afspuna á borgarafundi á Nasa:

 

 Ómerkileg frétt, ómerkilegur miðill

Það er fyndið að heyra fjölmiðlafólkið tala sín á milli um hvað þessi Sigurjóns-frétt  sé ómerkileg frétt, hún eigi uppruna sinn í ómerkilegum miðli (blogginu) og hún er  sögð (þ.e. þegar Reynir vildi ekki birta hana) á ómerkilegan hátt.

Hins vegar virðist mér fjölmiðlafólki yfirsjást í því að fréttin um hina ómerkilegu frétt er aflað á ómerkilegan hátt (með hlerun einkasamtals á vinnustað) og henni er líka dreift á ómerkilegan hátt (með því að birta óbreytt með ýmsum persónuupplýs. sem koma málinu ekki við  t.d. um lögreglumann sem framdi sjálfmorð). 

Ég velti fyrir mér hvað er að gerast með fjömiðlastétt landsins, Þóru Kristínu finnst bara allt í lagi að birta þetta hleraða samtal ritstjóra og undirmanns  opinberlega og af orðum hennar má ráða að blaðamenn ættu að baktryggja sig með svona hlerunarbúnaði þegar þeir tala við visst fólk.

Hér eru þau að tala um ómerkilegu fréttina í ómerkilega miðlinum (blogginu): 

Reyndar var þessi frétt ekkert skúbb, löngu birt á bloggi, sjá hérna Orðið á götunni 5. nóvember 2008 : Sigurjón enn í bankanum og er annars eitthvað fréttnæmt við það að fyrrum bankafólk sem bjó yfir mikilli þekkingu sé í ráðgjöf fyrir bankana eftir hrunið? Ef Sigurjón Árnason er ásakaður um eitthvað glæpsamlegt athæfi fyrir eða eftir hrunið  þá er það merkileg frétt en það er ekki frétt að hann sé fenginn til að veita ráð um hvernig hagsmunir bankans eftir hrunið eru tryggðir sem best. 

Það verður áhugavert að sjá hvernig  Mál Reynis verður  tekið fyrir hjá Blaðamannafélaginu

Það verður áhugavert hvort að þessi fréttamennska um fréttamennsku telst í samræmi við siðareglur blaðamanna - eða hvort blaðamenn koma ekki auga á það, koma ekki auga á fáránleikann við svona fullyrðingu : Agnes vill að Reynir verði rekinn úr Blaðamannafélaginu en þar er haft eftir blaðamanninum:

Agnes Bragadóttir, blaðamaður á Morgunblaðinu, sagði í þættinum Íslandi í dag í kvöld að Blaðamannafélag Íslands ætti að reka Reyni Traustason, ritstjóra DV, úr félaginu meðal annars vegna þeirra ummæla sem hann viðhafði um nafntogaða einstaklinga á upptöku sem birt var í Kastljósi í gær.

Er þetta siðleg umræða um fjölmiðlun? Á  félag sem gætir að siðareglum blaðamanna að reka félagsmann úr félaginu vegna  birting á hleruðu einkasamtali sem hann er þáttakandi í  á vinnustað, einkasamtali sem er eðli málsins mjög viðkvæmt og alls ekki ætlað til opinberrar birtingar?

Reynir Traustason er hallærislegur í þessu hleraða samtali og það skaðar hann mikið.

Eins og ég sé málið þá er glæpur hlerunarblaðamannsins stærri. Hann tekur upp samtal við vinnuveitanda - ekki til að afla  fréttar heldur til að koma höggi á vinnuveitanda sinn og gera hann tortryggilegan.

Raunar sýnist mér hlerunarblaðamaðurinn brjóta allar siðareglur blaðamannafélagsins þegar hann tekur upp trúnaðarsamtal og afhentir það fjölmiðlum til birtingar og m.a. gætir ekki að því að þar eru með viðkvæmar upplýsingar sem tengjast persónum. Annars getur fólk kynnt sér hérna siðareglurnar: siðareglur blaðamanna.

Það er vissulega tilefni til að gera frétt um hve mikið íslenskir fjölmiðlar eru háðir eigendum sínum og þeim auðmönnum sem bljóðmjólkuðu alla íslenska sjóði og bjuggu til peningabólur í gegnum ítök sín í bönkum. Það er háð núna stríð um eignarhald á fjölmiðlum  og það urðu breytingar á eignarhaldi DV nokkrum dögum áður en Reynir neitaði að birta frétt

Þessi fréttamennska um fréttamennsku afhjúpar hins vegar heimóttarskapinn í íslensku samfélagi meira en nokkuð annað og hve fjölmiðlafólk er upptekið af fjölmiðlum, svo upptekið að það tekur ekki eftir að umfjöllunin gegnur út yfir öll mörk persónuréttinda og friðhelgi einstaklinga. Ef við samþykkjum að fjölmiðlar hegði sér svona, hvað þá með mig og þig og þau einkasamtöl sem við kunnum að eiga vegna vinnu  okkar og samskipta við fólk? Er í lagi að einhver afriti líf okkar í óleyfi og birti opinberalega okkur til háðungar og dragi með viðkvæmar upplýsingar um annað fólk?

Hvað ef hin rafræna vöktun og hlerun hefði verið á vegum lögreglu? Myndum við sætta okkur við að lögreglumenn tæku upp samtök okkar án þess að við vissum og túlkuðu þau á sama hátt og galgopaleg orðræða Reynis er núna túlkuð?Hvað ef hryðjuverkalögregla ynni á sama hátt og þessi ungi hlerunarblaðamaður? Er ekki ástæða til að staldra við og hugsa um þær aðstæður sem ríktu og hvort þetta séu vinnubrögð sem við viljum að fjölmiðlar viðhafi.

Það er reyndar gott að nú koma blaðamenn einn af öðrum og segja frá hve þröngar skorður umfjöllun um eigendur er sett:

Fyrrum blaðamaður DV: Ljóstrar upp um ritskoðun frétta um Baugsmálið. Baugur vann með Guardian

Það þarf að vera blindur til að sjá ekki að einkareknir fjölmiðlar á Íslandi undanfarin ár hafa verið gjallarhorn auðmanna. Hin gríðarlega áhersla sem auðmenn hafa lagt á að að eiga fjölmiðla sýnir hve mikilvægt þeir telja að eiga umræðuna amk tryggja að þeir fái ekki mjög neikvæða umfjöllun. Það er mjög gaman að skoða myndir í Fréttablaðinu og reyndar líka DV út frá sjónarhóli eigenda. Það sést alveg hverjum er hampað og hverjum er reynt að slátra með því að sjá hvernig myndbirting er.

Aldrei aftur mun óttinn stýra fréttaflutningi

Ópró DV blaðamennska um blaðamennsku og ópró Kastljósumfjöllun

Ég kipptist við að hlusta á Kastljósið áðan og ég get ekki ímyndað mér annað en þessari umfjöllun verði vísað til siðanefndar blaðamannafélagsins og hugsanlega verður þetta dómsmál líka. Þetta er viðtal við ungan fyrrum blaðamann og svo var spiluð upptaka af samtali sem hann átti við yfirmann sinn, ritstjóra á blaðinu sem hann var á. 

Það voru mörg lög brotin með þessari upptöku og afspilun í Ríkisútvarpinu og margar siðareglur brotnar. Í fyrsta lagi þá er þessi upptaka væntanlega ólögleg, það er ekki eðlilegt að undirmaður taki upp samtal milli sín og yfirmanns án vitundar yfirmannsins og í öðru lagi er kolólöglegt að birta þessa upptöku nema með samþykki beggja. 

Það gæti verið að það væru svo ríkir almannahagsmunir að það réttlætti birtingu á frétt. Svo er ekki þegar maður hlustar á upptökuna (heyrði bara í sjónvarpinu, vefútsending biluð núna), þetta virðist vera ritstjóri sem  hefur verið talinn á að birta ekki umfjöllun um ákveðinn fyrrum bankamann og er að útskýra það fyrir blaðamanninum sem skrifaði fréttina. Fyrrum bankamaðurinn var Sigurjón Árnason og ástæðan virðist vera út af manneskjulegum orsökum þ.e.  maðurinn sem átti að vera inntak fréttarinnar er við það að fara yfir um. Þannig er ástand með marga Íslendinga í dag og þá ekki síst þá sem eru í eldlínunni og skotlínu almennings og fjölmiðla. Þetta eru mannleg örlög og DV hefur ekki góða reynslu af því að keyra í gegn slíka umfjöllun. Það er ekki langt síðan DV ritstjórarnir Jónas og Mikhael þurftu báðir að hætta vegna þess að maður sem tekinn var fyrir á forsíðu fyrir meinta kynferðisglæpi framdi sjálfsmorð um leið og blaðið kom út.

Á þeim tíma þá ætlaði allt um koll að keyra í samfélaginu vegna þess að mönnum þótti DV fara yfir strikið. 

Restin af samtalinu milli ritstjórans og blaðamannsins gengur út á að ritstjórinn er að sætta blaðamanninn við að greinin sé lögð til hliðar. Mér virðist ritstjórinn gera það frekar fagmannlega en alls ekki á hátt að það sé við hæfi að taka það upp og auglýsa í útvarpi.

Það sem stakk mig verst var að ritstjórinn tekur máli sínu til stuðnings dæmi af öðru máli um lögreglumann sem fyrirfór sér, segir frá því að það mál hafi ekki verið til umfjöllun að mér finnst til að útskýra fyrir unga hlerunarblaðamanninum að öll fréttnæm mál séu ekki endilega tekin í fjölmiðlaumræðu, sum séu of viðkvæm.

Íslenskt samfélag er lítið og við þekkum hvert annað og því vill svo til að ég þekki til beggja þessara manna sem gerðir voru að umtalsefni í þessu hleraða samtali. Það er ekki dæmi um góða rannsóknarblaðamennsku að birt sé í ríkisfjölmiðli upptaka þar sem rætt er um geðræn vandamál og harmleiki í lífi tveggja manna.  Mál annars þeirra tengist meir vitanlega ekkert bankahruninu en er eingöngu með vegna þess að ritstjóri DV tekur það sem dæmi um mál sem blaðið hafi meðvitað ekki umfjöllun um.

Hvað getur verið sjálfhverfara og innantómara en rannsóknarblaðamennskuskrípaleikur þar sem birt er í fréttaskýringarþætti í ríkisfjölmiðli ólögleg hlerun á samtali blaðamanns og ritstjóra á dagblaði þar þeir eru að skeggræða sín á milli örlög Íslendinga sem eru að fara yfir um á geði eða hafa framið sjálfsmorð.

Það var nógu svekkjandi að hlusta á umfjöllunina í Kastljósi, en það var ennþá verra að lesa hve grunnt bloggarar köfuðu í þetta mál og hvernig enginn virðist átta sig á að þetta er ekki rannsóknarblaðamennska, þetta er sorpblaðamennska og ólöglegar hleranir og ribbaldaleg vinnubrögð hjá hinum unga hlerara. Satt að segja kemur Reynir DV ritstjóri frekar vel út í þessu viðtali. En Stebbifr copy-paste bloggari er sennilega naskari  á að enduróma almenningsálitið en ég  og hann segir þetta:

"Ég held að allir þeir sem fylgjast með fjölmiðlum hljóti að sjá að trúverðugleiki Reynis Traustasonar sem fjölmiðlamanns hefur skaddast verulega eftir uppljóstranir Jóns Bjarka Magnússonar í Kastljósi kvöldsins. Man satt best að segja ekki eftir svona skúbbi og opinberri niðurlægingu eins og þeirri sem fylgja þessari hljóðupptöku mjög lengi. Þetta er allavega fjölmiðlun sem vekur athygli - Kastljósinu tókst að slá við Kompás, sem var með mjög athyglisverða fréttaskýringu þar, sem hafði mikið verið auglýst mjög upp."

Það er á svona stundum þegar ég er alveg slegin í rot af fáránlegri og siðlausri umfjöllun í íslensku samfélagi og einhvers konar hjarðhegðun þannig að mér finnst bara búa hérna á þriðja hundrað þúsund stebbar sem allir endurtaka og enduróma sömu vitlausu siðleysuna hver upp úr öðrum - að ég hugsa um hvort ég ætti ekki líka að kaupa mér farmiða úr landi.

Hvernig er hægt að þola við í landi þar sem svona vinnubrögð eins og voru í kastljósþættinum í kvöld eru kölluð rannsóknarblaðamennska? 

Gamlir pistlar sem ég hef skrifað um DV mál: 

Þorpið 

Hvað er múgsefjun? 

Hvenær drepur maður mann? 

Upptaka af útskýringum ritstjóra DV