Frá Jöklabréfum til Jöklafyrirtækja - frá útrás til innrásar

Það er óþægileg en ekki óbærileg sviðsmynd  að sjá fyrir sér þá framtíð að  stór hluti af Suðurnesjum verði í eigu og umsjón alþjóðlegra fyrirtækja þar sem ofsagróði skýst til og frá og pumpast upp í pappírsyfirtækjum og þarna verði orkufyrirtæki og álbræðslur í eigu erlendra aðila. Í sjálfu sér er þetta ekki verra en ástandið var þegar stór hluti af Suðurnesjum voru hernaðarsvæði og þar bjuggu mörg þúsund hermenn. Erlent fjármagn er ekkert verra en loftbólufjármagn íslenskra útrásarvíkinga sem hér stýrðu stjórnmálamönnum, fjölmiðlum, bönkum og atvinnulífi og forseta. En það er gríðarlega mikilvægt að missa ekki ákvörðunarvald yfir íslenskum auðlindum og að almannahagsmunir ráði hvernig þær eru nýttar.  

Það má hins vegar spyrja hvers virði sjálfstæði Íslendinga er þegar svo er komið. Fyrir Hrunið köstuðu nokkrir óprúttnir aðilar milli sínum fjöreggjum íslensku þjóðarinnar og þeir gerðu það studdir af regluveldi og lagaumhverfi sem markaðssinnaðir stjórnmálamenn höfðu komið á og á meðan horfðu þeir sömu stjórnmálamenn með velþóknun á þetta gerast og og klöppuðu og forsetinn klappaði mest allra og lofsöng þessa nútíma skraddara og þau nýju föt keisarans sem þeir saumuðu. 

En það er óbærilegt að fylgjast nú með því sjónarspili sem núna er sett upp í því augnamiði að blekkja almenning og láta fólk sættast á að samfélagslegar atvinnuskapandi og arðskapandi eigur séu hrifsaðar út úr höndum okkar og greitt fyrir það með smápeningum og kúlulánum. Það er ekki nóg með að Íslendingar  séu undir ofurvaldi þeirra sem beita þvingunum og hryðjuverkalögum gerðir að skuldaþrælum út af skuldum einhverra loftbólunetbanka á erlendri grundu sem  bjó til peninga og dældi inn í fataleppa og prentsjoppur í Bretlandi heldur eru við núna rænd um hábjartan dag og vald yfir auðlindum þjóðarinnar teknar einhvers konar fjárhagslegu eignarnámi að mér virðist með sams konar aðferðum og viðskipti voru stunduð fyrir Hrunið.

Allt stefnir í að Magna Energy eignist HS orku í gegnum það að kaupa upp Geysir Green Energy og kaupa þannig upp hlut þess í HS Orku og svo kaupa hluti sem falboðnir eru af Orkuveitu Reykjavíkur. En það eru smápeningar sem þetta fyrirtæki ætlar að borga fyrir þann hlut, ekki nema helming af því sem kostar að virkja og miklu lægra en OR keypti hlutinn á og afborganir eru á mjög lágum vöxtum og einungis lítill hluti er greiddur út. Restin á kúluláni sem er með veði  hlutnum sem verið er að selja. Það er auk þess ekki hið volduga kanadíska móðurfélag (þetta með nokkra samninga og 8 megawatta raforkuframleiðslu) sem ætlar að selja heldur er það sænskt skúffufyrirtæki en það er eingöngu stofnað til að brjóta sér leið bakdyramegin  inn á íslenskan orkumarkað því íslensk lög taka fram að aðilar utan Evrópska efnahagssvæðisins megi ekki eiga íslensk orkufyrirtæki. Hvers virði eru lög? Eru þau bara einhvers virði sem réttlæting til að selja núna hlut OR í HS Orku  af því að samkeppnislög banna OR að eiga meira en 10% í öðru orkufyrirtæki? Eru þau bara einhvers virði þegar kemur að því að tryggja erlend yfirráð yfir orkuauðlindum Íslendinga? Eru íslensk samkeppnislög tæki til að tryggja fákeppni og nánast einokun á orkusviði í framtíðinni? Eru íslensk samkeppnislög bara mikilvæg til að hjálpa því sem í fyrra var kallað útrás en var í raun innrás til að verða aftur sama innrás?

Orkufyrirtæki í erlendri eigu verður í einokunaraðstöðu í framtíðinni á Íslandi. Það er einföld ástæða fyrir því. Orkufyrirtæki í opinberri eigu eru allt annað rekstrarform og þau munu ekki koma að virkjunum sem hafa einhverja áhættu í för með sér og þau munu stíga mun varlega til jarðar en gullgrafarar sem leita að 1000% gróða sem þeir geta hrifsað strax til sín. Þau munu ekki heldur lofa fjárfestum ofurgróða ef þau þurfa að taka erlend lán og geta þannig ekki keppt við þá sem gera út á spilaborgarhagkerfi heimsins, þau munu auk þess vinna hægar og eignatengl þeirra eru ljósari og gagnsærri en einkafyrirtækja. Þannig mun t.d. ekki Río Tinto verða raunverulegur eigandi OR eða Landsvirkjunar en það er raunveruleg hætta að slíkt gerist varðandi  virkjanafyrirtæki sem selja til álvera, þau geta með tímanum og án þess að við tökum eftir komist í eigu álfyrirtækjanna í gegnum fyrirtækjanet. Þetta með áhættureksturinn er það sama og með olíuauðlindir Norðmanna, Það er engin ástæða til að virkja neitt á Íslandi sem hefur einhverja áhættu, það er ekki verjandi að fara út í neina virkjun á Íslandi nema sýnt sé að hún sé mjög ábatasöm og þannig hefur það verið með þær virkjanir sem þegar hefur verið ráðist í á Íslandi. Það er m.a. út af umhverfissjónarmiðum afar mikilvægt að ekki sé spillt náttúru með virkjunum sem einhver tvísýna er á að séu arðbærar. Orkufyrirtækjum sem stjórnar er af Íslendingum og þar sem almenningur á Íslandi á fulltrúa eru miklu líklegri til að taka mið af langtímahagsmunum Íslendinga og langtímaumhverfissjónarmiðum.

Magna Energy er kanadískt fyrirtæki með frægan stjórnarformann, svona gróðakóng silfurnámanna. En Magma Energy í Kanada er  gullgrafarafyrirtæki  sem stefnir að ofsagróða en framleiðir svo að segja ekki neitt, framleiðir ekki neitt nema 8 megawött en hefur verið að tryggja sér samninga um virkjanaréttindi í nokkrum löndum t.d. Perú og Argentínu og gengið býsna vel því jarðvarmaveitur eru í tísku en fjárfestar telja að græn orka sé gróðalind ekki síst vegna þess að  orkuframleiðsla  heimsins vex minna en orkuþörf og orkuskortur fyrirsjáanlegur og viðurlög við mengun verða strangari.  Þar að auki hefur tækni við jarðvarmaveitur fleygt fram í heiminum og hægt að virkja með þannig virkjunum á svæðum sem ekki var kleift áður.

Það er raunar ekki Magma Energy í Kanada sem framleiðir 8 Megawött, það er kanadíska móðurfélagið, félagið sem er að kaupa á Íslandi framleiðir ekki neitt, er eingöngu skúffufyrirtæki stofnað til að fara á svig við íslensk lög.

Ég er að reyna að átta mig á hvort hagsmunaaðilar tengdir Framsóknarflokknum spili eitthvað hlutverk í því sem nú er að gerast í viðskiptum í orkumálum á Íslandi. Allir sem taka þátt í stjórnmálastarfi eigi að skoða sinn heimaakur og ég skoða sérstaklega Framsóknarflokkinn enda vil ég vinna að því að minn flokkur leiði sem mest uppbyggingu og breytt vinnubrögð á Íslandi núna eftir Hrunið.  Það gengur ekki að sökkva Íslendingum aftur ofan í sama dýpið, það eina sem dugar er að byggja hér upp þjóðfélag samhjálpar og samvinnu og hverfa frá blindri gróðahyggju og einkavæðingu og viðskiptalífi spilaborgarfjárglæfra.  Mér virðist tengsl aðila tengdum Framsókn vera þannig að Finnur Ingólfsson fyrrum iðnaðarráðherra  á fyrirtækið Fikt ehf og það fyrirtæki á ásamt Helga S. Gumundssyni fyrrum stjórnarmanni í Seðlabankanum fyrirtækið Landvar og það fyrirtæki á í VGK Invest. Mannvit verkfræðistofa á líka hlut í VGK invest og í gegnum það félag  hlut í GGE. Landvar ehf (Helgi Guðmundsson og Finnur) og Þeta ehf. (Kristinn Hallgrímsson)  eru félög sem munu eiga  helmingshlut í VGK Invest , mig minnir að Landvar eigi meirihlutann af því .

Er VGK Invest þessi félög og VGK hönnun? Ég get nú reyndar ekki fundið annað en fyrirtækið Mannvit sé öflug og trúverðug verkfræðistofa, raunar eina vísbendingin  um að alvörufærni sé á bak við þá sem standa að GGE. (heimild  Mannvit á hlut í GGE í gegn um VGK-Invest)

En það virðist  blekkingarleikur í gangi og sömu vinnubrögð og voru fyrir Hrun. Spagettikássa skúffufyrirtækja og látið sem fyrirtækin séu rekin af trúverðugum og öflugum aðilum þegar þau eru það ekki. VGK Invest er bara skúffufyrirtæki en það er látið eins og það sé verkfræðistofa. Hér er dæmi:

 Mannvit sem er stærsta verkfræðistofa landsins  er kynnt á vefsíðu Geysir Green energy (www.geysirgreenenergy.com)   sem eigandi hlutsins sem VGK-Invest á.

Sjá vefslóðina http://www.geysirgreenenergy.com/about/shareholders/

Þar stendur að Mannvit Engineering ( VGK Invest) eigi 7 % af Geysir Green Energy og ef smellt er á nafnið þá er tenging í http://www.mannvit.com

Samt kemur fram í grein í DV 11. júlí 2009 og haft eftir Sigurði Arnalds stjórnanda hjá Mannvit orðrétt:

Mannvit á hlut með öðrum í allmörgum öðrum fyrirtækjum. Þau fyrirtæki eru að sjálfsögðu ekki Mannvit hf. Eitt þeirra er eignarhaldsfélagið VGK-Invest, sem á 6,8% hlut í Geysi Green Energy. Mannvit á þannig óbeinan hlut í því ágæta félagi.

Er þetta ekki sömu klækjabrögðin og voru þegar REI var kynnt eins og sama fyrirtæki og Orkuveita Reykjavíkur beinlínis til að slá ryki og blekkja erlenda fjárfesta?

Mér sýnist að það sé verið að  blekkja erlenda fjárfesta alveg eins og íslenskan almenning.

Það  er erfitt að finna út hver á hvað  því skúffufyrirtækin virðast spretta upp og hverfa á augabragði en það sárgrætilegasta við fjármálagjörninga sem voru framdir fyrir hrun er að í flestum tilvikum var um einhvers konar skuldsettar yfirtökur að ræða og það voru bankar eða fyrirtæki sem áttu hvort annað og voru  með einhvers konar blöff í gangi sem keyptu hluti í arðvænlegum íslenskum fyrirtækjum. Þannig býst ég við að hlutir í HS Orku hafi verið keyptir og það er íhugunar- og rannsóknarefni hve mikil raunveruleg verðmæti komu inn í t.d. GGE og hve mikið voru skuldir sem núna lenda á íslensku þjóðinni gegnum gjaldþrota fyrirtæki og verðlaus hlutabréf í eigu gjaldþrota banka sem lánuðu gegn veði í þessum bréfum. 

Það verður að segjast eins og er að saga GGE er ekki saga upplýstrar og trúverðugrar umræðu og hún er ekki dæmi um heiðarlega samkeppnisiðju og fullkomið markaðshagkerfi.  Svona tilraun til samkeppnisreksturs er skrípaleikur, má ég þá frekar biðja um ríkisrekstur stjórnað af  aðilum sem eru trúir sínu samfélagi en hafa ekki gleymt því að þeir eru þjónar fólksins en hafa ekki fengið upp í hendurnar til einkaafnota spilafé til að taka þátt í matadorleik peningahagkerfis. Það er sárgrætilegt hvernig fé úr samvinnufélögum brann upp í ýmsum skrýtnum fjármálagjörningum.

En til að reyna að glöggva mig á hver á hvað þá er þetta yfirlit yfir  GGE og hluta af sögu þess.  Bjarni Ármannsson (þessi sem er í fréttum   núna því hann telur óábyrgt að borga kúlulánin sín) og Hannes Smárason útrásarvíkingur koma þar mikið við sögu.

 

Í stuttu máli er saga GGE þessi, það er stofnað í byrjun árs 2007 af FL Group, Glitnir og VGK hönnun og er tilgangur félagsins að fjárfesta í verkefnum tengdum sjálfbærri orku víðs vegar um heiminn, sérstaklega jarðvarma. Þá var Hannes Smárason forstjóri FL GRoup og Bjarni Ármannsson forstjóri Glitnis. GGE réði Ásgeir Margeirsson fyrrverandi framkvæmdastjóra OR sem forstjóra.

Það er augljóst að GGE hafði einhverja "hidden agenda" og var beinlínis stofnað til að hrifsa til sín orkufyrirtæki sem yrðu einkavædd, já svona eins og endurtekin bankaeinkavæðingin. Það er áhugavert að fyrrum stjórnarformaður OR Guðlaugur Þór þingmaður Sjálfstæðismanna var talsmaður einkavæðingar orkufyrirtækja eins og raunar Illugi Gunnarsson (Sjóður 9 ) og það má í þessu sambandi skoða hve duglegur Guðlaugur var að hala inn fé í Sjálfstæðisflokkinn (sem flokkurinn hefur nú skilað og sýnt að hann ætlar að breyta um vinnubrögð, takk fyrir það Sjálfstæðismenn!)og það er sorglega  grunsamlegt og þarfnast nánari rannsóknar hve tímasetning á stofnun GGE var því að sá stofnaðili sem átti leiðandi hlut í félaginu þ.e. Fl Group gaf gríðarmikið fé inn í Sjálfstæðisflokkinn fyrir orðastað stjórnmálamanns sem var stjórnarformaður Orkuveitu Reykvíkinga. Í frétt frá stofnun GGE segir: "Geysir Green Energy mun einbeita sér að tækifærum í nýtingu jarðvarma, fjárfestingum í þróun og byggingu jarðvarmaorkuvera, annast yfirtöku á jarðvarmaorkuverum í eigu orkufyrirtækja og taka þátt í einkavæðingu orkufyrirtækja þar sem tækifæri gefast."

Fl GRoup átti leiðandi hlut í GGE.  Upphaflegt stofnfé var 100 milljónir dollara eða um 7 milljarðar á þáverandi gengi. Það er nú reyndar ekki augljóst hver á hvað í þessu félagi enda virðist það augljóst að margt var gert til að slá ryki í augu fjárfesta og/eða kröfuhafa t.d. varðandi Fl Group, það var í erlendri pressu látið eins og þetta væri miklu meira en það er.

Það sprakk allt upp í loft í Reykjavík út af REI málinu og þar verð ég að hrósa sexmenningunum í Sjálfstæðisflokknum og fulltrúum Vinstri grænna og Samfylkingar í OR fyrir að hafa stoppað þá vitleysu alla. 

Það er  raunalegt  hvernig Össur sem þá var iðnaðarráðherra og Ólafur Ragnar forseti dingluðu með í þeim dansi, ég hef nú átt erfitt með að taka mark á þeim síðan  þó ég virði þá báða sem heiðarlega og gáfaða stjórnmálamenn. 

3. október 2007 var sagt frá því í fréttum að orkufyrirtækin REI (útrásararmur OR) og GGE hefðu sameinast og hlutaféð væri 40 milljarðar, OR ætti 35% hlut, FL Group 27% og Atorka 20%. Bjarni Ármannsson yrði stjórnarformaður og Guðmundur Þóroddsson forstjóri.  Guðmundur fullyrti þá í að heildareignir væru 60 milljarðar og milljarðatugir í gróða í vændum.

Í fréttum var sagt frá að 500 milljóna króna hlutur Bjarna Ármannssonar, stjórnarformanns REI, hefði tvöfaldast að verðmæti á þremur vikum. Verðmætaaukningin væri hálfur milljarður króna og 5. október var vitnað í Bjarna sem þá taldi  að REI væri  metið á 65 milljarða króna en það hefði verið talið 18 milljarða króna virði tæpum mánuði áður. 

Þetta er reyndar blekkingaleikur sem við vitum núna að útrásarvíkingarnir notuðu oft og iðulega, þeir seldu fram og til baka fyrirtækin og bréfin rokkuðu upp úr öllu valdi, ekki síst ef hægt var að láta þetta fara í gegnum banka sem var í höndum þessara sömu aðila. Svo byggðist íslenska fjármálaundrið einfaldlega á carry-trade.

Þess má reyndar geta að hlutur OR í Hitaveitu Suðurnesja (Nú HS Orku) átti að yfirfærast til Rei og svo átti REI að sameinast GGE.  GGE átti 32% í Hitaveitu Suðurnesja og OR 16 %.

Össur iðnaðarráðherra féll hins vegar marflatur fyrir blekkingum útrásarvíkinga - nú eða það sem er verra - kannski spilaði hann með í blekkingunni til að blekkja umheiminn um hvernig ástandið væri á íslensku fjármálalífi - á sama hátt og forsætisráðherra og utanríkisráðherra þeystu um lönd til að sannfæra umheiminn um að allt væri í lagi með íslensku bankana einmitt þegar þeir römbuðu á heljarþröm og rétt áður en þeir steyptust niður í hyldýpið og tóku okkur með sér. Össur tjáði sig margoft um hvað það væri mikil  „viðskiptaleg snilld“ að búa svona til peninga úr engu.  Þetta var m.a. haft eftir Össuri:

Aðspurður hvort hann teldi að rétt að borgin ætti fyrirtæki eins og REI sagðist Össur ekki hafa neinar hugmyndalegar efasemdir um það. „Ég tel það hafa verið viðskiptalega snilld að koma þessum óefnislegu verðmætum, þekkingunni og reynslunni innan Orkuveitunnar, með þessum hætti í verðmæti," segir Össur.... „Það er búið að leggja fram af hálfu borgarinnar 4,6 milljarða, hluturinn virðist vera 23 milljarða virði (Sjá Vísir - Viðskiptaleg snilld að koma þekkingu Orkuveitunnar í verðmæti )

Í útvarpsfréttum snemma í október 2007 sagði Össur Skarphéðinsson, iðnaðarráðherra  að sér þætti mikil „viðskiptaleg snilld“ ef tækist að búa til 14–15 milljarða verðmæti „nánast úr loftinu“ fyrir okkur skattborgara í Reykjavík með hinu nýja REI. Össur óskaði þess, að Reykjavíkurborg tækist að „realísera“ þessi verðmæti. Hún gæti hugsanlega notað þau til að lækka orkuverð.(Sjá bjorn.is 16.3.2008)

 

Á nokkrum dögum í október 2007 poppuðust bréfin upp úr öllu og forsetinn og útrásarvíkingarnir voru á ferð og flugi að selja hugmyndina. Bjarni Ármannsson og Hannes Smárason fóru á fund í London og ég gat ekki betur séð á efni sem ég skoðaði á enskum vefsíðum en það væri verið að slá ryki í augu væntanlegra erlendra fjárfesta, það var látið eins og verið væri að kaupa sjálfa Orkuveitu Reykjavíkur og það var á ýmsum stöðum rætt um reynslu hennar sem frumkvöðuls í jarðvarmaorku. Á fundinum í London sögðu þeir Bjarni og Hannes Smárason, forstjóri FL Group, að eignir REI yrðu á bilinu 180 til 300 milljarðar króna, þegar félagið færi á markað árið 2009. Í fréttum hljóðvarps ríkisins kl. 18.00 7. október 2007 sagði: „Á þriðjudaginn [2. október] flaug Ólafur Ragnar Grímsson, forseti Íslands, til Kína í boði Glitnis. Þar var forsetinn að plögga jarðvarmaútrás/innrás á Íslandi. 

Meirihlutasamstarf Framsóknar og Sjálfstæðisflokks klofnaði út af þessu REI máli og nýr meirihluti var myndaður  12. október.   Hinn 1. nóvember 2007  hafnaði borgarráð samruna REI og GGE og ógilti bæði samrunann og tuttugu ára þjónustusaming REI við Orkuveitu Reykjavíkur. Hinn 2. nóvember ógilti stjórn OR  einróma samruna REI og GGE. Hannes Smárason forstjóri FL Group hótaði skaðabótamáli en engin skaðabótakrafa barst.

Forseti Íslands Ólafur Ragnar og Guðmundur Þóroddsson, forstjóri REI voru heiðraðir af  Bill Clinton  fyrir að lofa 8 til 9 milljörðum  fimm árum til fjárfestinga í fátæka afríkuríkinu Djíbúti.  Hvað varð af þeirri fjárfestingu, hver lofaði henni og er staðið við hana?

Í fyrrasumar var tilkynnt um 15 milljóna dollara hlutafjáraukningu bandaríska fyrirtækisins Wolfensohn & Co í Geysi Green Energy (GGE). Peningarnir hafa hins vegar ekki skilað sér oÓlafur Jóhann Ólafsson er  genginn úr stjórn félagsins.

Svo gerist það í febrúar 2008 að þa FL Group leggur 18,4 % hlut inn í Glacier Renewable Energy Fund sem verður einn af glitnis sjóðum . Atorka jók hlut sinn í GGE í 43,8% (i gegnum dótturfélagið Atorka Renewable Energy Fund) og VKG Invest  er komið með 10,8%. VKG Invest virðist svo verða að VGK Invest (Mannvit Engineering) og eiga 9 %  (heimild um sögu GGE m.a. í grein Björns Bjarnasonar Hið misheppnaða snilldarbragð - enn um samruna REI og Geysir Green )

Þetta blogg er frekar sundurlaus samantekt á sögu GGE og hvernig valdaþræðir og hagsmunir tengjast því. Það er gríðarleg hætta einmitt núna þegar við erum í klemmdri stöðu að taka ákvarðanir sem skerða möguleika Reykvíkinga og annarra landsmanna í framtíðinni.  Þetta blogg er líka aðvörun til Íslendinga  og  ákall til stjórnmálamanna, sérstaklega hinna ágætu borgarfulltrúa Reykjavíkur sem núna eru hverjum öðrum betri og vinna af trúmennsku fyrir borgina (Óskar er náttúrulega bestur enda er hann jarðbundinn og skynsamur Framsóknarmaður sem ég reyni mikið að sannfæra um að þessi sala sé ekki svo sniðug:-)  um að fylgjast með því sem er að gerast og stoppa aftur svona vitleysu og spilaborgarblekkingarleik.

Sala á öllum hlut HS orku til einkaaðila í dularfullum skúffum og með kúluláni er ekkert að gera fyrir atvinnusköpun í Reykjavík en til langs tíma þá geta skrýtnir gjörningar í orkumálum eyðilagt möguleika borgarbúa og fólks hér í þéttbýlinu á suðvesturhorninu. Loforð eru loforð og stundum eru loforð líka loftbólur og þegar látið er í veðri vaka að Magna energy muni koma hér með mikið fé til virkjunarframkvæmda þá mun það ekki gerast nema ástandið breytist í heiminum.  Og ef ástandið breytist í heiminum þannig að stóru fyrirtækin fara að byggja stóriðjuver aftur þá mun svo sannarlega verða eftirspurn eftir orkuverum á Íslandi og/eða hægt að fá fé til framkvæmda. Það getur líka verið að lögum verði breytt, það eru skrýtin samkeppnislög sem virka þveröfugt við það sem þau áttu að gera, samkeppnislög sem ala á spillingu og einokun og brjóta skúffufyrirtækjum leið inn í íslensk orkufyrirtæki.  Það er verið að tryggja samninga núna, þetta er sami leikur og þegar aðilar tryggðu sér aðstöðu fyrir olíuhreinsunarstöð í Arnarfirði. Það hefur sennilega aldrei verið á teikniborðinu hjá því fyrirtæki að reisa þar olíuhreinsunarstöð heldur er aðalmálið að fá samninginn í heldur og bíða svo þangað til auðlindin þ.e. aðstaðan verður mikilsvirði og hægt að koma í verð.

Þetta er sama og spákaupmennirnir sem núna reyna að tryggja sér yfirráð yfir vatni vitandi það sem allir ættu að vita að vatn hækkar í verði. Þeir ætla ekki að reisa vatnsverksmiðjur, aðalatriðið er að hafa samninga til langs tíma um vatnssölu. Það eru svona viðskiptahættir sem draga að sér skúrka, svona eins og Iceland Glacier Products í Snæfellsbær

Núna spretta upp fyrirtæki með jökla í nafninu eins og Glaciers Partners Corp og Capacent Glacier og Glacier Renewable Energy Fund en það er ekki víst að það séu neinir raunverulegir jöklar bak við þau nöfn og hvað þá rennandi vatn.

 

 

 

 

Samruni Geysis Green og HS Orku samþykktur

Athugasemdir

[Einar Karl, 9.9.2009 kl. 22:42]

Takk fyrir þenna greinargóða pistil! Þú rifjar upp margt sem gott er að hafa í huga í þessari framhaldssögu um yfirráðin yfir jarðvarmaauðlindum landsins.

[Árni Gunnarsson, 9.9.2009 kl. 23:08]

Ég færi sterklega að skoða hug minn með Framsóknarflokkinn ef þú værir þar í forystu ásamt Sigmundi Davíð og náttúrlega Guðna Ágústssyni.

[Einar Guðjónsson, 9.9.2009 kl. 23:16]

Takk sömuleiðis, þetta er góð grein og rifjar upp samhengi hlutanna.

[Einar Björn Bjarnason, 10.9.2009 kl. 00:00]

Þ.e. eins og þú segir, Salvör, þá er undanfari málsins alls, um margt ljótur.

Mér skilst reyndar, að ef við skoðum stöðuna, eins og hún er í dag, og það lagalega umhverfi sem ríkir í dag; þá sé HS orka í reynd í eigu kröfuhafa, þ.e. erlendri eigu þ.s. það fyrirtæki sé nú rúið af fjármagni (með of miklar skuldir án verulegs eiginfjár á móti - það útskýrir lágt söluverð), fyrir sölu hlut OR til Magma Energy þ.e. móðurfyrirtækisins í Kanada (en, eins og allir vita, er það raunverulegur eigandi skv. sem eigandi tiltekins skúffufyrirtækis í Sviþjóð).

Það hefði þurft, lagabreytingu til að gera OR kleyft að eiga sinn hlut áfram. Sannarlega, hefði ríkisstjórnin hugsanlega getað framkvæmt hana. En, vandi er, að þau lög sem gilda, byggja á tilskipunum frá ESB, sem taka gildi í gegnum EES. Það, er því alls óvíst, að hægt væri að framvkæma þá lagabreytingu. Ef til vill er það ástæða þess, að það var ekki gert.

Síðan er annar vandi, - en eins og við vitum var í gróðærinu í tísku að hlaða skuldum á fyrirtæki - og skuldir HS orku ku vera það verulegar, að sennilegt verður að teljast, að Magma Energy, hafi þegar gert samninga við þá banka, sem eru helstu kröfuhafar.

Enda er það alveg rétt hjá þér, að það fjármagn, sem Magma leggur í púkkið, sé tiltölulega óverulegt. Sannarlega, eru þeir að gera, mjög hagstæð kaup sem jaðrar við brunaútsölu.

Síðan bætist við sá galli í lögunum, sem heimilar að láta slíka aðila hafa einkarétt á nýtingu, til alls 65 ára, með möguleika á endurnýjun.

Eins og ég sagði, í öðum pósti, þarf að lagfæra þetta, þ.e. að minnka þá heimild, t.d. niður í 25 ár, með möguleika á endurnýjun, t.d. til 10 eða 15 ára, síðan eftir það, á 5 ára fresti. Slík lagabreyting, myndi hafa þá breytingu í för með sér, að þ.s. að formlegur eigandi auðlindarinnar, er enn sveitarfélagið, þá getur almenningur haft áhrif á ákvarðanir um endurnýjun og með þessari lagfæringu á lögunum, myndi þeim tækifærum fjölga mjög, og þannig möguleikar almennings, til að hafa áhrif.

Á hinn bóginn, held ég ekki, að ástæða sé að ætla að vanhöld verði á greiðslum, þ.s. eins og þú réttilega bendir á, er móðurfélagið í Kanada auðugt að fjármagni, að því er best verður séð.

Þannig, að ekki ætti að vera ástæða að ætla, að salan sé slæm í þeim skilningi, að peningarnir muni ekki skila sér, eins og samningur kveður á um.

Persónulega, held ég að þú, gangir of langt í andstöðu við einka-aðila. Að mínum dómi, er í reynd, ástæða að ætla, að erlendir aðilar, muni haga sér miklu mun betur, en okkar eigin athafnamenn, hafa gert.

Ég sé ekki, að þau erlendu fyrirtæki, sem fram að þessu, hafa fjárfest hér, hafi hegðað sér ílla, eða ekki staðið við skuldbindingar.

------------------------------

Eftirlit er slæmt: er hið klassíska Ísl. vandamál.

Nýlegar skírslur, um hræðilega meðferð fólks, sem var vistað á stofnunum á vegum hins opinbera, um áratugaskeið, sýnir að þetta er ekki nýtt vandamál.

Síðan, er eftirlitsvandinn, gagnvart bönkunum í gróðærinu, einfaldlega nyjasta byrtingarmynd þess vanda.

Við verðum að læra af þessu, og byggja um öflugar, og alveg sjálfstæðar eftirlitsstofnanir.

Þ.e. frumforsenda þess, að lögin virki, að nægilega öflugir aðilar, séu að fylgjast með.

Ef þ.e. verður gert, á alveg að vera óhætt, að leifa erlendu fjármagni aðgang að okkar þjóðfélagi.

En, við meigum ekki, fara öfganna á milli, þ.e. úr últra kapítalisma, í andstæðu þess, einhvers konar ríkis sósíalisma.

Meðalvegurinn, hefur alltaf verið sá vegur, sem Framsóknarflokkurinn hefur viljað tileinka sér, þ.e. hvorki ídeólógísk trú á t.d. kapítalisma né - athugaðu - ídeólógísk vantrú.

Akkúrat í augnablikinu, vitum við ef til vill ekki nákvæmlega hvar sá meðalvegur er; en hann liggur ekki í því að slá á hendur allra þeirra sem vilja fjárfesta hér. Né, liggur hann heldur í því, að liggja marflöt í andakt gangvart slíkum aðilum.

Við skulum, forðast öfgakenn viðbrögð.

Kv.

[Salvör Kristjana Gissurardóttir, 10.9.2009 kl. 00:01]

þetta er nú dáldið langt blogg. takk fyrir að nenna að lesa það. Rei málið á sínum tíma vakti athygli og hneykslan út af einhverjum samningum við einstaka starfsmenn.

Það er erfitt að fá fólk til að átta sig á hve þessi mál eru mikilvæg.

[Salvör Kristjana Gissurardóttir, 10.9.2009 kl. 00:08]

Einar Björn: HS Orka stendur illa eins og langflest ef ekki öll fyrirtæki á Íslandi.

Það er nú samt svo að í orkufyrirtækjum með rekstur og væntanlegan stækkandi kúnnahóp (helguvík o.fl.) þá er jarðvarma orkufyrirtæki með eftirsóknarverðustu fjárfestingarkostum. Það hefur engan tilgang að gera gjaldþrota fyrirtæki sem klárlega eru þannig að þau geta í framtíðinni skilað arði .

það er ekki gott að blæða fé í kreppumusteri eins og tónlistarhúsið sem mun ekki skila arði heldur verður kostnaður um ókomin ár en selja fyrir hlut í orkufyrirtækjum fyrir smápeninga.

Reykjavík má reyndar eiga 10 % af HS orku.

Reykjavík gæti nú alveg eins gert og magna t.d. stofnað skúffufyrirtæki í svíþjóð og selt því 5 %. Það væri krókur á móti bragði :-)

[Steingrímur Helgason, 10.9.2009 kl. 01:09]

Það er vit & frásagnagáfa þarna á ferð.

[Einar Björn Bjarnason, 10.9.2009 kl. 01:45]

"Það er nú samt svo að í orkufyrirtækjum með rekstur og væntanlegan stækkandi kúnnahóp (helguvík o.fl.) þá er jarðvarma orkufyrirtæki með eftirsóknarverðustu fjárfestingarkostum. Það hefur engan tilgang að gera gjaldþrota fyrirtæki sem klárlega eru þannig að þau geta í framtíðinni skilað arði ."

Þ.e. ákvörðun kröfuhafa. En, hver sem er aðili máls, getur lagt fram kröfu um gjaldþrot, skv. tilteknum skilyrðum sem standa í lögum.

Með öðrum orðum, þ.e. háð þeirra mati. Þ.s. þeir hafa augljóslega umtalsverð áhrif, m.a. í krafti þess, að geta framkallað gjaldþrot, með því að gjaldfella skuldir og fara í innheymtuaðgerðir, síðan að fara fram á gjaldþrotsúrskurð - sem ríkið getur á engan hátt, hindrað þ.s. dómsvald er sjálfstætt; þá er augljóst að þeir aðilar, hafa mjög mikil áhrif.

Þeir að sjálfsögðu, velja þ.s. þeir telja koma sér og sínum best. Þ.e. bitur sannleikur máls.

Þ.e. því sennilega ekki hægt að leysa málið, í andstöðu við þessa erlendu aðila, sem eiga stórar kröfur.

Ég reikna með, að það sé þ.s. sé á bakvið þetta söluferli til Magma Energy, þ.e. vilji kröfuhafa, og gegn honum, hafi innlendir aðilar, þessa stundina, ekki möguleika til mótbragða.

-------------------------------

Vilji borgarstjórnar, er náttúrulega þ.s. ræður um, hvaða leið er farin í tengslum við Tónlistarhúsið.

Persónulega, skil ég, að borgarstjóra ói við þeirri tilhugsun, að hafa svo stórt gapandi sár, akkúrat þarna.

Kv.

[Kristín Hildir Kristjánsdóttir (IP-tala skráð) 10.9.2009 kl. 06:36]

Takk fyrir frábæra samantekt og góðar ábendingar!! 

Það sem kemur kannski ekki nógu vel fram er hversu góð fjárfesting þetta er fyrir magma, því tekjur af HS orku eru talsverðar og hafa mjög mikla möguleika á að aukast.  Einar Björn, mér finnst að þú eigir aðeins að spá betur í það hvað gerist við að einkaaðilar fái umráð yfir þessari auðlind, þeir hugsa að sjálfsögðu bara um að fá sem mestan hagnað fyrir sína hluthafa, munu kannski ganga of nærri auðlindinni.  Svo geta þeir auðveldlega hækkað raforkuverð, gert okkur rafmagnslaus (í blekkingarskini) nánast allar reynslusögur erlendis frá segja að einkavæðing á orku gerir þjónustuna við almenning verri og leiðir til hærra raforkuverðs.  Er það eithvað sem kemur sér vel fyrir almmening á Íslandi í dag ?Ef þeir mundu hækka raforkuverð mundi það auka hagnaðinn til muna hjá MAGMA (sem er að sjálfsögðu það sem þeir vilja) og hvert mundi sá hagnaður fara ?  Til íslensks almennings?  Nei ég held ekki.  Þetta er grav alvarlegt mál og getur leitt til þess að kreppan verði mun alvarlegri.  Með von um að þér, Salvör, takist að sannfæra þína menn í borgarstjórn.  Held að margir frammsóknarmenn hljóti að vera á móti þessu.

[Valsól (IP-tala skráð) 10.9.2009 kl. 08:49]

Samt kjósa 44.000 Íslendingar SjálfstæðisFLokkinn, og smá slatti kýs Framsókn. Það er okkar dragbítur að fólk virðist kjósa með tilfinningum sínum en ekki viti.

[Salvör Kristjana Gissurardóttir, 10.9.2009 kl. 10:27]

Einar Björn: Stærstu kröfuhafar HS Orku eru væntanlega bankarnir í gegnum gjaldþrota fyrirtæki eða í gegnum sjálfa sig. Þeir eru hins vegar undir stjórn ríkisins og voru einmitt yfirteknir með hagsmuni atvinnulífsins í huga. Þar hafa starfað skilanefndir og hef ég skilið að starf þeirra væri ekki fyrst og fremst að gæta hagsmuna kröfuhafa heldur til að tryggja að lífvænleg fyrirtæki legðust ekki alveg á hliðina - eða réttara sagt gætu risið upp og ættu lífsvon því einmitt núna liggur allt atvinnulíf á Íslandi á hliðinni. HS Orka hlýtur að vera meðal þeirra fyrirtækja sem fyrst þyrfti að bjarga, það er augljóst.

[Einar Björn Bjarnason, 10.9.2009 kl. 12:30]

Salvör - í því tilviki, er málið í reynd, mál ríkisstjórnarinnar, og hún hefur við engann annann að sakast.

Í því tilviki, er gagnrýni á Framsóknarmenn bara "attempt at diversion".

Einar

[Einar Björn Bjarnason, 10.9.2009 kl. 12:42]

Kristín - ég hef alla tíð verið skeptískur, á að einkavæða almanna veitur, einmitt af þeim ástæðum er þú nefnir.

Ég er 100% sammála Stiglitz er hann segir, að einkafyrirtæki séu ekki "inherently" skilvirkari en ríkisrekstur.

Meiri skilvirkni, að mínum dómi, framkallast af samkeppni, sem þá myndast með þeim hætti, að óskilvirk fyrirtæki verði undir.

Aftur á móti, við fákeppnis- eða jafnvel einokunar-aðstæður, þá sé ekkert sem bendi til meiri skilvirkni einka-aðila.

---------------------------

Þetta er grunn munur á afstöðu, svokallaðra frjálshyggju sinna og þeirra sem ekki hafa þá íeólógísku afstöðu til einkaframtaks.

Ég held, að almenn séum við sammála - en hvað varðar þetta tiltekna mál, sé ég einfaldleg ekki neina góða leið til að bakka eða til að koma í veg fyrir.

----------------------------

En, ég er ekki í prinsippinu, á móti því að veita einka-aðilum, aðgang að þessum auðlindum, svo fremi að þeir séu ekki að fá yfirráð yfir almanna veitum, og þannig stjórn á orkuverði til almennings.

Fyrir mitt leiti, getur það verið í lagi, að heimila einkafyrirtækjum að byggja og eiga einstakar virkjanir, sem selja til einstakra fyrirtækja og einnig, inn í veitukerfið.

En, ég myndi ekki selja Landsvirkjun eða OR eða önnur megin-fyrirtæki, almanna kerfisin.

----------------------------

Spurning er þó hvernig þessi afstaða rímar við EES reglur og ESB aðild, enda hefur ESB verið að knýja á um einkavæðingu almanna veitna. Þ.e. ef til vill spurning, sem vert er að íhuga, í því samhengi, hvor menn vilja ganga þarna alla leið inn eða ekki.

Kv.

[Salvör Kristjana Gissurardóttir, 10.9.2009 kl. 15:40]

Einar: Þú hefur sama viðhorf til Landsvirkjunar og OR og ég. Þetta eru fjöregg sem við eigum að standa vörð um og vera á verði fyrir stjórnmálamönnum sem styrktir eru beint og óbeint af gráðugum einkaðilum sem vilja hrifsa almannaeigur til sín.

En ég bendi á að með þessari sölu núna og því að HS Orka er við að komast í eigu einkaaðila og það er réttlætt með tilvísun í samkeppnislög. Þessir einkaðilar eru fyrirtæki í Svíþjóð til að komast á svið við íslensk lög, fyrirtæki sem stefnir að ofsagróða fyrir fjárfesta og mun borga smápeninga fyrir hlutinn (helming af kostnaðarverði fyrir virkjanir), fá mestan partinn lánaðan með kúluláni og setur minni tryggingar fyrir eftirstöðvum en útrásarvíkingarnir, fyrirtæki sem allt bendir til að geti skapað sér einokunaraðstöðu og hætta er á því að orkuseljendur og orkukaupendur sameinist (það er þróun sem er næstum örugg og hefur alltaf gerst við þessar aðstæður, það er tilhneiging til einokunar og fákeppni, það kemur einstöku fyrirtæki vel). Það er svona þróun sem við erum að hleypa af stað.

[Kristín Hildur Kristjánsdóttir (IP-tala skráð) 10.9.2009 kl. 19:19]

Óskar brást trausti margra framsóknarmanna með atkvæði sínu í dag

[Guðmundur Guðmundsson, 11.9.2009 kl. 08:31]

Niðurstaðan í borgarráði í gær bendir til þess að peningaöflin í Framsóknarflokknum hafi lagt hart að Óskari. Nú verður heiðarlegt fólk í flokknum að stilla borgarfulltrúa sínum upp við vegg og gera honum grein fyrir alvöru málsins. Það getur verið að Óskar sé á leið út úr pólitík og telji sig þess vegna ekki skaðast af þessu, en flokkurinn mun skaðast og tjón almennings í landinu verður gífurlegt.

Í þessu máli kemur í ljós hvort forysta Framsóknar meinar eitthvað með yfirlýsingum um endurnýjun, ný vinnubrögð og baráttu við spillingu. Ætlar flokkurinn að tala tungum tveim, berjast gegn spillingu þegar hann situr áhrifalaus í stjórnarandstöðu en fylkja liði með spillingaröflunum þegar hann situr í stjórn? Hér og nú er tækifæri til þess að láta verkin tala.

[Einar Björn Bjarnason, 15.9.2009 kl. 22:38]

Ja Salvör, en þetta er nákvæmlega sú þróun, er þau lög sem gilda í dag, og byggja á gildandi EES tilskipun, stefna að. Það hefur beinlínis leint og ljóst verið stefnt að slíkum einkavæðingum í orkugeiranum, innan ESB síðasta áratug hið minnsta.

Mín ábending hefur fyrst og fremst verið sú, að ég sé ekki, hvernig þessi díll verði stöðvaður.

Ofan á allt þetta, kemur svo einnig, að fjármálaráðherra, ætlar að selja Íslandsbanka, með öllum þeim hlutabréfa-eignum í íslenskum fyiritækjum, sem þá fylgja með.

Þú getur verið viss um, að ein helsta gulrótin, er einmitt eignaraðild Íslandsbanka, á m.a. HS orku upp á cirka 30%.

Það virðast einfaldlega vera til staðar of öflug öfl, sem vilja knýja málið, á endastað, hvað sem það kostar. Þau hafa, að því er virðist, Samfylkinguna algerlega með sér, einnig Sjálsfstæðisflokkinn - og síðan kjánana í VG í gegnum þá hugsjón að vera með í vinstristjórn gegn því að afsala sér öllum sínum stefnumálum.

Einmitt, kjánar, er mín skoðun á VG. Ég er sannfærður um, að Samfó, mun henda þeim eins og blautri tusku, einhverntíma á næsta ári, og bjóða Sjálsfstæðisfl. á ný upp á samstarf.

Kv.