Næðingur á toppnum - Geir í mótvindi

Geir Haarde forsætisráðherra  telur að það sé engin kreppa þó að fjármálamarkaðir hins vestræna heims séu að hrynja og hrunið sé eitt mesta sem sést hefur í 80 ár og þó að að íslenskt athafnalíf sé afar viðkvæmt fyrir ytri sveiflum bæði vegna útflutningsatvinnuvega og vegna þess að hér er örsmátt hagkerfi með ofvaxið bankakerfi og athafnamenn í skuldsettum yfirtökum og útrásarham árum saman. Það eru mörg teikn á lofti sem sýna alvarlegt ástand hjá íslenskum fyrirtækjum og bönkum og það eru ekki neinar líkur á að mjög skuldsettir húsbyggjendur geti staðið í skilum með lán sín og framtíðin í byggingariðnaði er dökk. 

Geir telur að aðalvandamálið sé að ná niður verðbólgunni. Sagan endurtekur sig, ég minnist annars Geirs á annari öld sem líka barðist við verðbólguna sem hann þó hafði átt þátt í að skapa sjálfur. Ég vona að Geir II verði ekki eins mislagðar hendur og Geir I sem blés til orustu árið 1979 undir kjörorðinu Leiftursókn gegn verðbólgu sem gárungarnir hafa æ síðan flimtað með og kalla aldrei annað en leiftursókn gegn lífskjörum. 

Á þessum tíma þá var ég við nám í þjóðhagfræði í háskólanum  og stúderaði þar alls kyns hagstjórnarkenningar  og reiknimódel fyrir samfélagið en úti í samfélaginu geisaði  óðaverðbólga sem gerði alla útreikninga í sviphendingu marklausa og óskiljanlega. Ég gerðist mjög fráhverf þeirri stærðfræðimódelahagfræði sem var borin á borð fyrir okkur þarna, hún passaði engan veginn við veruleikann og útskýringarnar og kenningarnar virkuðu ekkert í miklum umrótatíma, svo miklum umrótatíma að það voru heil hagkerfi að brotna saman.  Miðstýrð hagkerfi austantjaldslandanna brustu fyrir margt löngu og ef til vill er núna runninn upp sama umbrotaskeið fyrir markaðshagkerfi á vestræna vísu. Ef til vill passar það hagkerfi ekki lengur.

Geir II  segir að það sé ekki kreppa núna. Hann vitnar í tölur og skilgreiningar. Ég efa ekki að hann hafi rétt fyrir sér með þessar skilgreiningar en vil benda á að það er mikilvægt  að æðstu ráðamenn  þjóðarinnar eða ráðgjafar þeirra geti séð fram í tímann og hafi innsæi sem sem gerir þeim kleift að tengja saman ólík gögn og vísbendingar. Það er ef til vill ekki besta og einasta merkið um að allt sé á góðri leið hérna hvernig hagvöxtur hefur mælst í fortíðinni þegar einum mestu framkvæmdum Íslandssögunnar var við að ljúka. Það er betra að spá í vísbendingar um hvernig staðan er í núinu og framtíðinni, hvernig staðan er í umheiminum og hvaða afleiðingar hefur það hérna. Gengi hlutabréfa er í eðli sínu spá um framtíðina og mælikvarði á væntingar. Þar er ástandið dökkt hér heima sem og á erlendum mörkuðum.

Geir hefur sína skilgreiningu á kreppu og vill kalla kreppuna núna mótvind. Það næðir nú heldur betur um Geir á toppnum í öllum þessum mótvindi.  Mér finnst hins vegar alveg eins góð skilgreining  á  Vísindavefnum en þar fann ég þessa  fínu skilgreiningu á kreppu:

"Þegar atvinnuleysi eykst, þá teljist það samdráttur nema þú verðir sjálfur atvinnulaus, þá sé það kreppa."

Ekki rétt að tala um kreppu