Blómastúlka frá Möðruvöllum

Ég rakst á þessa sumarlegu mynd af stúlku í blómakjól þegar ég var að glugga í ævisögu afa míns og fylgja honum eftir þegar hann þá fimmtán ára gamall kom til Akureyrar árið 1913 ásamt þremur öðrum piltum úr dalnum. Þeir komu til að fara í skóla og fyrsta árið bjuggu þeir allir saman hjá Marselíu í Gilinu á Akureyri.  

Afi segir þetta um vistina hjá Marselíu:

Fyrsta veturinn, sem ég var á Akureyri, bjó ég hjá ekkju, sem hét Marselía og átti heima í Gilinu. Hún hafði sjö námsmenn í húsvist, okkur Svínvetningana fjóra og þrjá Skagfirðinga. Við bæði bjuggum í húsi hennar og höfðum þar fæði. Marsílía átti uppkomna dóttur og áttu þær mæðgur húsið og einnig Möðruvelli í Eyjafirði, svo að þær voru sæmilega efnum búnar. Þó vistin væri góð hjá Marselíu, bjuggum við ekki þarna nema einn vetur, því að samkomulagið hjá okkur sveitungunum var ekki eins og best verður á kosið.

Mér datt í hug að leita á timarit.is  og leita á netinu að upplýsingum um konuna með þetta framandlega og sérkennilega nafn Marselía, hver var ævi hennar og hvers vegna var hún með svona marga skólapilta í húsvist.  

Ég finn fyrst texta um Kvennasögugöngu Minjasafnsins á Akureyri og Jafnréttisstofu þennan texta um  Önnu dóttur Marsilíu:

Lækjargata 3 (Lilliendahlsbærinn).

Hér bjó Anna Margrét Magnúsdóttir f. 1873, d. 1959. Hún gekk í Laugalandsskóla og lærði einnig í Kaupmannahöfn. Anna Margrét var ljósmyndari og setti hún upp verslun í húsinu árið 1902 en þar seldi hún hannyrðavörur og hatta. Anna hafði lært hattagerð í Kaupmannahöfn 1901. Árið 1910 tók Anna við lager af höttum af Önnu Houland sem rak verslun hér í 2 ár og þá opnaði Anna nýja verslun sem hún nefndi Baldursbrá og flutti hana í Brekkugötu og rak hana til 1927. Í Baldursbrá fengust m.a. nýmóðins skreyttir hattar, frönsk og ensk tískublöð, ýmislegt til útsaums og fleira. Anna rak verslun í 25 ár samfellt. Hún var ein af stofnendum Kvenfélagsins Hlífar árið 1907 og gegndi formennsku í því í 15 ár. Hún rak handavinnuskóla á Akureyri í 22 ár, kom á fót sumardvalaheimili fyrir fátæk börn og var ein af frumkvöðlum að byggingu Kristneshælis. Móðir Önnu Margrétar var Marselía Kristjánsdóttir, gestrisin rausnarkona. Hún lagði mikið á sig á efri árum til að mennta dóttur sína og fósturdóttur Jóhönnu Jóhannsdóttur Johnsen söngkonu, f. 1908, d. 1996

 

Ég fann minningargrein um Marselíu í Mbl. 6. febrúar 1940,  hún hét fullu nafni Marselía Kristjánsdóttir og hún fæddist árið 1850 á Sigríðarstöðum í Ljósavatnsskarði og dó árið 1940. Hún giftist tvítug að aldri Magnúsi Ólafssyni á Möðruvöllum, flytur þangað og á þrjú börn, verður ekkja  og giftist aftur Sigfúsi Jónssyni kaupmanni á Akureyri og í mörg ár eftir að hann lést býr hún ásamt Önnu dóttur sinni á Akureyri.  Þær mæðgur fluttu svo út til Kaupmannahafnar með fósturdóttur sinni og frænku Jóhönnu Jóhannsdóttur sem þar stundaði söngnám. Þær búa í Kaupmannahöfn í nokkur ár en flytja svo til Reykjavíkur með Jóhönnu árið 1932.

Á búskaparárum Marselíu á Möðruvöllum var stofnaður þar skóli. Möðruvallaskóli var stofnaður árið 1880. Skólahúsið brann  árið 1902 og þá var skólinn fluttur til Akureyrar og hét fyrst Gagnfræðaskólinn á Akureyri en síðar Menntaskólinn á Akureyri. Ef til vill hefur Marselía hafi verið með skólapilta í Möðruvallaskóla sem kostgangara og haldið því áfram þegar hún flutti til Akureyrar. 

Hér er frásögn af bruna Möðruvallaskóla Möðruvallaskóli brunninn 1  Möðruvallaskóli brunninn 2 

Myndin af stúlkunni í blómakjólnum hér fyrir ofan ef af fósturdóttur Marselíu, Jóhönnu Jóhannsdóttur Johnsen söngkonu f. 1908 d. 1996.

Ég fann líka á vef Héraðsskjalasafn Skagfirðinga þessa fallegu mynd af mæðgunum Marselíu og Önnu og litlu fósturdóttur þeirra. Jóhanna litla virðist ekki nema svona fimm ára á þessari mynd og þá getur verið að myndin sé tekin í kringum 1913-1914 þegar afi var fimmtán ára kostgangari á heimili þeirra.

Ég fann líka á vefnum glatkistan.com grein  um Jóhönnu Jóhannsdóttur. Greinin byrjar svona: 
Jóhanna Jóhannsdóttir (síðar Johnsen) var með efnilegustu söngkonum landsins þegar hún hvarf af sjónarsviðinu til að gerast læknisfrú úti á landi.

Athugasemdir

[Húsari. (IP-tala skráð) 24.4.2020 kl. 11:51]

 Sæl Salvör.

í Manntalinu 1703 er engin blómarós
undir heitinu Marsilía. (zi, se)

Í manntölum 1921 - 1950 eru þær skráðar 12 talsins
þar af eru einnefni 5.

Allar með tölu eru þær skráðar við Eyjafjörð
og næsta nágrenni.

[Torfi Stefánsson (IP-tala skráð) 24.4.2020 kl. 17:33]

Góð grein en ég held samt að þetta með Möðruvelli sé ekki alveg rétt hjá þér. Við Eyjafjörð eru nefnilega tveir Möðruvellir. Annar í Eyjafirði, eða Möðruvellir fram, og hinn í Hörgárdal, þ.e. sá sem þú vísar til og skólann sem brann. Þessi Magnús Ólafsson var nær örugglega ekki frá skólastaðnum heldur frá Möðruvöllum í Eyjafirði (sem er enn ein aðgreining á þessum tveimur höfuðbólum).