Það mun nú hafa verið dreift lagafrumvarpi á Alþingi sem felur m.a. í sér að útgöngubann verði eitt að því sem yfirvöld hérna geta gripið til sem sóttvarnarráðstöfun. Það er eiginlega ómögulegt að sjá fyrir sér aðstæður á Íslandi þar sem útgöngubann skiptir máli. Hér er ekki mikið þéttbýli og veðuraðstæður gera það að verkum að fáir eru á ferli á almannafæri stærstan hluta ársins. 

Yfirvöld hérna hafa gripið  til ýmissa ráða, m.a. að fyrirskipa lokuð ýmissa stofnana og takmarkað ferðir fólks t.d. til að koma í veg fyrir að smit dreifðist.

En útgöngubann er gríðarlega mikil frelsisskerðing og af allt öðrum toga en tálmanir á því hvert þú mátt fara og hvaða þjónustu þú mátt kaupa. Það er engin ástæða til að setja hér útgöngubann og það verður ekki litið á það öðruvísi en sem þróun í átt að lögregluríki þar sem einhverjir geta vaktað allar ferðir þínar ef svo stendur á.

Einhverjir munu halda því fram að það sé svona í nágrannalöndum í Evrópu og það sé ekki meiningin að beita þessum lögum nema "brýna nauðsyn beri til" og það sé sótthætta.  Þessum rökum vil ég svara þannig að það er ekki sjálfkrafa gott og rétt ef það er gert í löndum umhverfis eða það sé alsiða einhvers staðar annars staðar. Það gerði ekki hræðilegan kasínókapítalisma fjárglæframanna og aflandseyjaliðs hér á árunum fyrir Hrun neitt betri að segja að þetta sé alsiða í viðskiptalífi hins vestræna heims. Það er heldur ekki röksemd fyrir að hafa vopnaðan her hér á landi að það sé her í nágrannalöndunum.

Hin röksemdin að útgöngubann verði aðeins beitt í sóttvarnartilgangi er jafn bernsk og fólk í Bretlandi hefði haldið fram að þegar þingið þar setti lög gegn hryðjuverkamönnum, lög sem áttu að sporna gegn því að hryðjuverkamenn gætu fjármagnað iðju sína þá yrði þeim lögum aðeins beint gegn hryðjuverkamönnum og hryðjuverkasamtökum.

Bresk yfirvöld beittu þessum hryðjuverkalögum sínum gegn Íslendingum árið 2008, gegn friðsamri smáþjóð og vinaþjóð.

Það ættu allir að muna að bresk stjórnvöld gripu til laga sem ætluð voru til að sporna við hryðjuverkjum þegar þau frystu eigur íslenskra banka í Bretlandi og það fór á stað þar í landi stjórnmálalegur spuni sem olli ýmis konar ofsóknum á Íslendinga sem og að lama algjörlega smáþjóð með ofvaxið fjármálakerfi sem hafði hrunið. Í mínum huga er þessi gjörð breskra stjórnvalda það hræðilegasta sem gerist á tímum Hrunsins og þessi gjörð breytti afstöðu minni til laga og stjórnmála um aldur og ævi. Líka afstöðu minni til stórveldis og nýlenduveldis í fjörbrotum, eina landinu sem hefur nokkurn tíma farið með ófrið á hendur Íslendingum, sendi fyrst hingað sápukaupmann í mislukkaða innrás, réðst svo inn í landið á stríðárunum og  var svo með margra ára ófrið til að tryggja fiskiskipum sínum áframhaldandi rányrkju við Íslandsstrendur og svo þessi hryðjuverkaaðgerð árið 2008 til að reyna að hilma yfir að þeirra fjármálakerfi var að falla og frjálshyggjumöndrur Thatcherismans virkuðu ekki og blekktu ekki lengur.

Rúv rifjaði 9.10.2013 að þá voru liðin fimm ár frá beitingu Hryðjuverkalaganna:

	Kveðið á um útgöngubann í nýju frumvarpi
Ábyrgðarmaður færslu Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Á Íslandi voru árið 2019 yfir 5000 blóðmerar á vegum liðlega 100 aðila. Undanfarin ár hefur blóðmerahaldi verið hampað sem líftækni og nýsköpun og nýjum og vaxandi sprota í íslenskum landbúnaði og ungum bændum verið sérstaklega bent á þessa ábatasömu iðju. Svo viðurkennt er blóðmerahald á Íslandi að einn stjórnmálaflokkur á Íslandi hefur það meira segja sem sérstaka landbúnaðarstefnu að auka blóðmerahald.

En hvað er blóðmeri og hvað er blóðmerahald? Blóðmeri er hryssa sem gengur með folald og á meðan á meðgöngutíma folaldsins stendur þá er  vikulega sogið úr henni blóð, allt að fimm lítrar í hvert skipti. Það er gert í nokkrar vikur (5-7 vikur að ég held). Þetta blóð er notað til að búa til hormón og það hormón er aðallega notað í þauleldi svína til að hægt sé að fara fram hjá náttúrulegu ferli, því er sprautað í gyltur til að þær hafi egglos aftur fyrr svo þær geti eignast fljótar aftur grísi og verið síóléttar.

Eftir því sem ég best veit fer engin framleiðsla á þessu hormóni fram í Evrópu nema á Íslandi og er öll iðja þessu  tengd illa þokkuð bæði út af því að fólki blöskrar að það sé sogið blóð úr þunguðu kvendýri af einni tegund og gengið þannig á þann forða sem náttúran ætlar  móður og ungviði hennar í móðurkviði og hins vegar að þessi blóðtaka sé gerð til þess eins og viðhalda þauleldi með aðra dýrategund sem eru eingöngu ræktuð til kjötframleiðslu.

En þessi blóðbúskapariðja er einnig illræmd vegna fregna af því hvernig staðið er að þessari framleiðslu í Suður-Ameríku en þar er gengið afar, afar nærri hryssunum og þær nánast blóðtæmdar,  teknir tíu lítrar í hvert skipti og hryssum og folöldum svo hent út í þurra skóga. Á Íslandi er blóðmerahald í mun betra horfi og það er dýralæknir á vegum aðilans sem kaupir blóðið og vinnur það sem tekur blóð úr fylfullu hryssunum. En það virðist lítið eftirlit vera með þessum blóðbúskap og lítlar heimildir um hvernig staðið er að þessu.

Ég fann reyndar eina afar ítarlega frásögn manns sem hafði verið á íslenskum sveitabæ með hrossabúskap sem ólaunaður sjálfboðaliði, sem matvinningur og ég leyfi mér að setja hér inn lítið brot af langri frásögn hans um hvernig þessi búskapur kom honum fyrir sjónir

Greinin sem ég gríp niður í heitir  Horse Blood, Fertility Drugs, and Me (Part 2) og er undirfyrirsögnin "A First-Hand Account of Violence in Iceland" og höfundur Ali Shearman. Greinin virðist lýsa atburðum frá 2017 eða 2018. Frásögnin er þrjár langar greinar og þetta brot lýsir því þegar sjálfboðaliðarnir/ matvinnungarnir eru búnir að vera að vinna við að reka hryssur inn til blóðtöku allan daginn og blóðbóndinn (kona sem kölluð er Agatha í frásögninni, ekki rétt nafn) segir að nú sé dýralæknirinn kominn. Þetta brot úr greininni endar með því að fjórar fylfullar hryssur sem streittust á móti þegar átti að taka þeim blóð eru settar á bíl til að fara með þær í sláturhúsið:

Dómsmálaráðherra hefur tilkynnt að loka eigi fangelsi á Akureyri, Sjá þessa frétt Lokun á Akureyri skapar svigrúm fyrir 30 fangelsisrými. Dómsmálaráðherra er úr Garðabænum, hún er handvalin til ráðherradóms af öðrum Garðbæingi, formanni Sjálfsstæðisflokksins Bjarna Benediktssyni. Ég hugsa að ef hún væri Akureyringur og þingmaður fyrir það kjördæmi þá myndi hún ekki hafa sama áhuga á að leggja niður stofnanir á Akureyri. Vissulega hafa Akureyringar ráðherra í þessari ríkisstjórn, en það er ólíklegt að hann sporni hér við fæti, hans stjórnmálasaga hefur einkum falist í að búa í haginn fyrir nokkra norðlenska útgerðarmenn.

Það er alveg stórundarlegt það sem haft er eftir dómsmálaráðherra:

"Bæði erum við að sjá undir 80% nýtingu á fanglesisrýmum, við sjáum ekki aukið fjármagn í fangelsismál á næstunni og hægt að nýta þrjátíu pláss í stóru fangelsunum fyrir sama fjármagn og við nýtum tíu fyrir norðan," segir Áslaug.

Fyrir það fyrsta þá er nokkuð undarlegt að leggja niður fangelsi á Akureyri, ekki síst núna þegar lögreglunám hefur verið nýlega flutt til Akureyrar, ég hefði haldið að það væri styrkur að fangelsi væri í sveitarfélagi þar sem líklegt er að byggist upp þekking á löggæslu ýmis konar. Einnig er Akureyri eini staður á Íslandi fyrir utan höfuðborgarsvæðið þar sem nóg aðgengi er að ýmis konar sérfræðingum sem þarf við slíkar stofnanir.

Einnig er skrýtin þessi áhersla á stóru fangelsin (ég geri ráð fyrir að átt sé við Hólmsheiði og Litla-Hraun) og stórundarlegt að það sé þrisvar sinnum ódýrara að hafa fanga í fangelsi þar en í fangelsi á Akureyri. Það væri áhugavert að fá sundurliðaðar upplýsingar um þá útreikninga. Það er hægt að nýta tækni í margt varðandi eftirlit í fangelsum og vandséð hvers vegna einhver stærðarhagkvæmni er þar, en það er varla hægt að spara í því sem lýtur að því að fangelsisvistin verði betrunarvist. Það er mikið í húfi að fangelsi verði ekki útungunarstöðvar fyrir afbrotamenn. 

Það getur ekki verið affarasælt að skoða hagkvæmni fangelsa eins og verið sé að reka stór svínabú eða kjúklingabú. Hvers vegna er gott að fangelsi séu stór? Mér sýnist reynslan erlendis (og reyndar líka hérna) vera frekar að stór fangelsi verði einhvers konar uppeldisstöðvar þeirra sem halda sig röngu megin við lögin og mynda hópa og tengsl sín á milli. Hvað með fangelsi eins og Kvíabryggju og Sogn? Það eru lítil fangelsi, á að leggja þau niður líka bara af því þau eru lítil? 

Hér er lýsing á vef fangelsismálastofnunar á fangelsinu á Akureyri:

Aðstaða er fyrir 10 afplánunarfanga og einn gæsluvarðhaldsfanga og er aðstaðan mjög góð. Í fangelsinu er rúmgóð setustofa sem nýtt er sem matstofa og sjónvarpsherbergi. Fangar sjá um matseld. Um 100 m² lokaður garður er við fangelsið þar sem aðstaða er til boltaleikja og útiveru. Góð aðstaða er til vinnu, náms og líkamsræktar. 

Fangar í fangelsinu þurfa að vera tilbúnir til að takast á við vímuefnavanda sinn og taka þátt í endurhæfingaráætlun og stunda vinnu eða nám.

Í fangelsinu starfa samtals 4 fangaverðir á sólarhringsvöktum og varðstjóri og aðstoðarvarðstjóri sem eingöngu ganga dagvaktir. Vaktirnar eru 12 klukkustundir, dagvaktir frá kl. 06:00-18:00 og næturvaktir frá kl. 18:00-06:00.

Ekkert í þessari lýsingu bendir til að fangelsið á Akureyri sé óhentugt. Það er líka siðlaust að tengja saman þörf lögreglunnar á Akureyri fyrir aukið húsnæði við að það sé nauðsynlegt að leggja niður lítið fangelsi á Akureyri eins og gert er í orðræðu dómsmálaráðherra. Vissulega þarf að leysa húsnæðismál stofnana og það hefur sennilega aldrei verið auðveldara en núna þegar yfirfljótandi magn er af skrifstofuhúsnæði. Það er oft þörf á að leggja niður fangelsi vegna þess að þau standast ekki kröfur tímans og oftast þá vegna þess að þau eru engum mönnum bjóðandi. Í þessari lýsingu á fangelsinu á Akureyri sé ég engin merki þess að það sé eitthvað að aðbúnaði þarna og dómsmálaráðherra kastar bara út í loftið einhverjum órökstuddum fullyrðingum um sparnað.

Ég hefði haldið að staðsetning og gerð fangelsa væri mikilvægari ákvörðun en svo að það réðist eingöngu af því að pakka sem flestum föngum saman í sem fjölmennust fangelsi með sem minnstum tilkostnaði. Það er mikilvægt að fangelsi séu bæði stofnun til  að taka út refsingu  og uppbyggjandi og betrunarhús. Í því er mikilvægt að aðstandendur fanga hafi möguleika til að heimsækja fanga. Það er réttlætismál að sem flestir fangar hafi möguleika á að afplána á stöðum sem ekki eru víðs fjarri heimili þeirra.

Ég skil ekki þessa áherslu á "stóru fangelsin". Hver er tilgangurinn? Er hann sá að líta á alla fanga sem einhvers konar kjúklinga á stóru kjúklingabúi þar sem aðalmarkmiðið er að hafa kostnað sem minnstan og hafa geymsluskála sem stærsta? 

Eða er sýnin sú að líta á alla fanga sem stórhættulega menn sem þurfi að vera í rammgerðu öryggisfangelsi og vöktun?  

 Eða er tilgangurinn kannski  að búa í haginn fyrir einkavæðingu fangelsa að bandarískri fyrirmynd? Í Bandaríkjunum eru á hverjum tíma  nokkrar milljónir manns innilokaðir í fangelsum, fangar  vinna þar fyrir smánarkaup sem er allt niður í 60 sent á tímann í einhvers konar stórum þrælabúðum sem kallast fangelsi.

Tengill

Fangelsin á Íslandi

myndin er af áströlsku fangelsi  sem náði yfir  sex hektara.

Lagið um sveitastúlkuna Gunnu sem kemur til borgarinnar með mjólkurbílnum og leigir sér kvistherbergi upp við Óðinstorg og býður engum heim til sín og bragðar ekki vín endar alls ekki þannig. Þetta er ekkert skátalag til að raula við varðelda og kyrja í rútubílum. Nema fjögur fyrstu erindin.

Í upprunalega textanum sem sunginn var inn íslensku þjóðina í revíunni Halló! Ameríka sem var á fjölunum í Iðnó árið 1942 var líkami Gunnu landslag, saga og stríðsvettvangur og í þessu eina lagi sem varð svo makalaust vinsælt þá er troðið saman kvenfyrirlitningu og rasisma. Hugmyndin að laginu og sama lag er sungið í kvíkmyndinni Spring Parade frá 1940 og sú mynd byrjar reyndar líka á sveitastúlku sem kemur niður úr fjöllunum með geit, sjá skjámynd hér til hliðar og tengingu í bíómyndina á Youtube hér að neðan. 

Ef öll erindin eru sungin í söngnum um Gunnu þá flytur hún úr sveitinni á mölina og gefur sig fyrst að breskum hermanni og þiggur af honum fé og situr við drykkju niðri á Borg og síðan þegar breska hernámsliðið fer þá kynnist hún þeldökkum bandarískum hermanni sem lokar á samband við hana þegar hún verður ófrísk og svo  eignast hún  tvo þeldökka drengi sem hún "gefur bænum" sem sennilega er eitthvað rósamál um að bærinn hafi kostað framfærslu þeirra.

Í byrjun bragsins er Gunna sögð helst til feit og hún fer úr sveitinni í borgina og sollinn og tútnar út og bætir við sig pundum en skreppur svo saman og verður flott og fín þangað til það fer að sjást á henni barnsþykkt en bandaríski hermaðurinn vill hana ekki nema hún sé mjó, sem er sennilega rósamál um að hann yfirgefi hana þegar hún verður ófrísk.  Líkami Gunnu er þannig vígvöllur hernámsliðs  bæði breska og bandaríska hersins. Tungumálið íslenskan tapast líka þegar líður á lagið og Gunna sem aldrei hafði rödd er núna komin með "voice" og gefur bænum börn en kyni þeirra og litarafti er lýst á ensku. Ég veit ekki hvað orðalagið "til koys" merkir þegar Gunna leggst á sæng, veit ekki hvort það er enskt eða danskt slangur "gå til køjs" sem merkir að fara í bælið. Ef þetta er þannig dönskusletta þá gæti merkingin verið tengja örlög stúlkunnar við þær tvær herraþjóðir sem gunnur þessa lands hafa þjónað.

En hér er textinn Gunna var í sinni sveit. Ég setti erindin sem ekki eru venjulega sungin í rautt letur og skrifaði þau upp eftir söngkonunni Rúnu sem syngur allt kvæðið inn á Youtube myndband og miðað það sem ég las í  14. kafla í nýlegri bók "Gullöld Revýunnar".

Gunna var í sinni sveit

Gunna var í sinni sveit
saklaus prúð og undirleit,
hláturmild, en helst til feit,
en hvað er að fást um það.

Svo eitt haust kom mærin með
mjólkurbíl um leið og féð,
henni var það hálft um geð,
en hvað er að fást um það.

Svo leigði hún sér kvistherbergi
upp við Óðinstorg
og úti fyrir blasti við
hin syndumspillta borg.

Engum bauð hún upp til sín
og aldrei hafði hún bragðað vín,
horfði bara á heimsins grín,
en hvað er að fást um það.

Svo varð hún lokst á vegi manns
verndara þessa kalda lands
oft er dyggðin beggja blands
en hvað er að fást um það.

Austantjalds gekk allt svo trekkt
og aldrei hafði hún fyrir þekkt
hve gljálífið er girnilegt
en hvað er að fást um það.

Og eftir þetta skyldi hún ekki
neitt í sjálfri sér
hve sein hún hafi verið
til að kynnast þessum her.

Sem að engum gefur grið,
í glímunni um kvenfólkið
hún elskaði svona úrvalslið
en hvað er að fást um það.

Eftir þennan fyrsta fund
fór hún til hans hverja stund
og eignaðist svona pund og pund
en hvað er að fást um það.

Seinna varð hún flott og fín
fór á Borg og drakk þar vín
Hernámið var hennar grín
en hvað er að fást um það.

Nú var eftirleikur
og hún lifði í einum rús
við milljónera og lávarða
var hún orðin dús

en alltaf vildi hún vera fitt
og sagði við þá þetta er mitt
Mér er svo sem sama um hitt
en hvað er að fást um það.

Þegar Bretinn burtu fór
brá hún á leik með Grand Mayor
sem hafði dáldið dökkan bjór
en hvað er að fást um það.

En karlinn sá hvar klukkan sló
og hvaðst nú þurfa næði og ró
hún gæti aftur orðið mjó
en hvað er að fást um það. 

Á Landspítalann Gunna fór
og lagði sig þar inn
og lengi stóð ekki á
að kæmi rétti dagurinn

Þá gekk hún hýr og glöð til kojs
gaf bænum tvo litla nigger boys
og sagði með sinni sætu voice
já, hvað er að fást um það.

Hér syngur Rúna braginn  í heild, öll erindin. 

Hér eru tenglar um Ástandið

Love in the time of War Valur Gunnarsson
Mynd af hermannaballi sarpur

Hér fyrir neðan er  kvikmyndin Spring Parade frá 1940 sem byrjar eins og bragurinn um Gunnu, byrjar á sakleysislegri sveitastelpu sem kemur til borgarinnar, ekki í mjólkurbíl heldur gangandi niður úr fjallinu með geitina sína. Textinn er fyrir neðan og hann er töluvert sakleysislegri en íslenski bragurinn.

Hér er söngurinn sem sveitastúlkan syngur í kvikmyndinni frá 1940
Fyrir neðan er textinn. Hann er ólíkt sakleysislegri en íslenski textinn.

It´s Foolish but it´s Fun

Höfundar að íslenska laginu (amk 4 fyrstu erindum) eru að ég best veit Bjarni Guðmundsson / Haraldur Á Sigurðsson